Centauri: Isang Peer-to-Peer na Digital Currency System
Ang whitepaper ng Centauri ay inilathala ng core development team ng Centauri noong huling bahagi ng 2024, bilang tugon sa mga hamon ng kasalukuyang blockchain sa scalability at interoperability, at nagmumungkahi ng mga inobatibong solusyon.
Ang tema ng whitepaper ng Centauri ay “Pagbuo ng Next-Generation High-Performance, Interoperable Decentralized Network.” Ang natatangi nito ay ang pagpapakilala ng “Galaxy Sharding” architecture at “Gravity Bridge” cross-chain protocol; ang kahalagahan ng Centauri ay ang pagbibigay ng efficient na operating environment para sa malakihang decentralized applications at pagtatag ng pundasyon para sa multi-chain ecosystem connectivity.
Ang orihinal na layunin ng Centauri ay lutasin ang fragmentation at performance limitations ng blockchain ecosystem. Ang pangunahing pananaw sa whitepaper ay: sa pamamagitan ng inobatibong sharding at cross-chain mechanism, makakamit ang mataas na scalability at interoperability ng blockchain network habang pinananatili ang decentralization at seguridad.
Centauri buod ng whitepaper
Ano ang Centauri
Mga kaibigan, isipin ninyo na tayo ay nabubuhay ngayon sa isang mundo ng karagatan na binubuo ng maraming magkakahiwalay na isla. Bawat isla ay isang independiyenteng blockchain, tulad ng isla ng Bitcoin, isla ng Ethereum, isla ng Polkadot, at iba pa. Ang bawat isla ay may sarili nitong mga residente (mga user), sariling wika (mga protocol), at sariling kayamanan (mga digital asset). Ang problema, napakahirap makipag-ugnayan sa pagitan ng mga islang ito—hindi mo basta-basta maililipat ang kayamanan mula sa isang isla papunta sa iba, o makipag-usap nang direkta sa mga residente ng ibang isla. Nagdudulot ito ng tinatawag na “information silo” at “asset silo,” na pumipigil sa masiglang pag-unlad ng buong mundo ng karagatan.
Samantalang ang Centauri (CTX), maaari mo itong ituring na isang ambisyosong proyekto ng “tulay sa karagatan.” Layunin nitong basagin ang mga hadlang sa pagitan ng mga isla, upang ang iba’t ibang blockchain ay makapagpalitan ng impormasyon at asset na parang nasa iisang kontinente lang.
Sa partikular, ang Centauri ay isang ekstensyon ng umiiral na Inter-Blockchain Communication Protocol (IBC). Ang IBC protocol ay parang isang unibersal na “batas-pandagat,” na orihinal na ginagamit para pagdugtungin ang mga blockchain sa loob ng Cosmos ecosystem (maaaring ituring na mga isla ng pamilya Cosmos). Ang inobasyon ng Centauri ay pinalawak nito ang “batas-pandagat” na ito lampas sa pamilya ng Cosmos, gaya ng Polkadot at Kusama.
Ang proyektong ito ay binuo ng Composable Finance team, na ang layunin ay magtayo ng seamless na konektadong decentralized finance (DeFi) na mundo, kung saan maaaring gumamit ang mga user ng kahit anong asset sa kahit anong chain, at matupad ang bisyon ng “anumang pera, kahit saan.”
Bisyon ng Proyekto at Halaga ng Alok
Ang pangunahing bisyon ng Centauri ay ang makamit ang “pagkakaisa” ng blockchain world, kung saan ang lahat ng blockchain ay hindi na magkakahiwalay kundi magkakaugnay at nagkakapalitan.
Mga pangunahing problemang nais lutasin:
- Fragmentadong DeFi ecosystem: Sa kasalukuyan, ang decentralized finance (DeFi) ay parang mga kayamanang nakakalat sa iba’t ibang isla. Kung gusto ng user na gumamit ng serbisyo mula sa ibang isla, kailangan pa ng komplikadong cross-chain na operasyon at may panganib pang mawala ang asset. Layunin ng Centauri na magbigay ng iisang communication layer para makapag-operate ang user nang seamless sa iba’t ibang chain.
- Limitadong user base at growth potential: Ang pagkakahiwalay ng mga blockchain ay naglilimita sa laki ng user base ng bawat proyekto at sa paglago ng buong DeFi market. Sa pamamagitan ng interoperability, mas maraming user ang mahihikayat at mapapabilis ang mass adoption ng blockchain industry.
- Trust-minimized na cross-chain communication: Maraming kasalukuyang cross-chain solution ang nangangailangan ng pagtitiwala sa third-party bridge service, na nagdadala ng sentralisadong panganib. Layunin ng Centauri na magbigay ng “trust-minimized” na solusyon, ibig sabihin, hindi kailangang magtiwala nang labis sa isang intermediary, kundi umasa sa seguridad ng mismong protocol para sa ligtas na pagpapadala ng asset at impormasyon.
Mga pagkakaiba sa ibang proyekto:
Ang pinaka-kapansin-pansing katangian ng Centauri ay pinalawak nito ang saklaw ng IBC protocol lampas sa Cosmos ecosystem. Dati, ang IBC protocol ay pangunahing ginagamit para sa komunikasyon sa loob ng Cosmos, ngunit sa pamamagitan ng pag-develop ng custom na light clients at relayer infrastructure, matagumpay na naisama ng Centauri ang mga non-Cosmos chain gaya ng Polkadot at Kusama sa IBC network. Parang hindi lang nagbigay ng tagapagsalin sa pagitan ng mga isla na may iba’t ibang wika, kundi tinuruan pa silang magsalita ng iisang unibersal na wika para sa mas malalim at mas ligtas na komunikasyon.
Teknikal na Katangian
Ang teknikal na core ng Centauri ay ang malikhaing paggamit at pagpapalawak ng IBC protocol.
Teknikal na Arkitektura:
- Pagpapalawak ng IBC protocol: Hindi nag-imbento ang Centauri ng panibagong cross-chain protocol, kundi nag-innovate sa umiiral at subok nang IBC protocol. Ang IBC ay isang unibersal na message-passing protocol na hindi lang para sa asset transfer kundi pati sa mas komplikadong chain-to-chain communication.
- Custom na Light Clients: Para maunawaan at ma-verify ng mga non-Cosmos chain ang IBC messages, nag-develop ang Centauri ng custom na light clients. Maaaring ituring ang light client na isang “mini-translator” na hindi kailangang i-download ang buong blockchain data, kundi mag-verify lang ng mahahalagang impormasyon para matiyak ang katotohanan ng mensahe mula sa ibang chain.
- IBC-rs: Isa itong IBC library na isinulat sa Rust, na nagpapadali para sa anumang Rust-based blockchain (tulad ng maraming chain sa Polkadot ecosystem) na mag-integrate ng IBC functionality.
- Relayer Infrastructure: Ang relayer ay parang “mensahero” na responsable sa pagpapadala ng IBC messages sa pagitan ng iba’t ibang blockchain. Nagtayo ang Centauri ng dedikadong relayer network para matiyak na maaasahan at napapanahon ang transmission ng mga mensahe sa iba’t ibang chain.
- Cross-chain Virtual Machine (XCVM): Iminungkahi rin ng Composable Finance ang konsepto ng cross-chain virtual machine (XCVM), na nagpapahintulot sa mga developer na gumawa ng apps na tumatakbo sa maraming blockchain. Parang nagbigay ng “universal operating system” na hindi na limitado sa isang blockchain lang ang mga application, kundi puwedeng gumamit ng resources at magpatupad ng logic sa iba’t ibang chain.
Ang mga teknolohiyang ito ay nagtutulungan upang makamit ng Centauri ang “chain-agnostic” na IBC, ibig sabihin, maikokonekta ng IBC protocol ang mas maraming blockchain, hindi lang ang mga nasa loob ng Cosmos ecosystem.
Tokenomics
Tungkol sa mismong Centauri project, ito ay higit na isang infrastructure-level na solusyon na layuning magbigay ng cross-chain communication capability, kaya sa ngayon ay wala itong sariling token na tinatawag na CTX.
Ang Centauri ay binuo ng Composable Finance team, at ang Picasso na pagmamay-ari ng Composable Finance ay isang Layer 1 blockchain na may sariling native token na $PICA. Ang $PICA token ay ginagamit sa Picasso ecosystem, halimbawa para sa transaction fees, governance, atbp. Kaya kung interesado ka sa mga token na may kaugnayan sa Centauri, dapat mong bantayan ang tokenomics ng Composable Finance at Picasso.
Paalala: Ang impormasyong ito ay hindi investment advice. Mataas ang volatility ng crypto market at may kaakibat na panganib ang pag-invest, kaya siguraduhing magsagawa ng sariling pananaliksik.
Koponan, Pamamahala, at Pondo
Ang Centauri project ay mahalagang bahagi ng Composable Finance team.
- Pangunahing Miyembro: Ang founder at CEO ng Composable Finance ay si 0xbrainjar.
- Katangian ng Team: Ang Composable Finance team ay nakatuon sa paglutas ng interoperability ng blockchain sa pamamagitan ng mga inobatibong teknolohiya tulad ng Centauri at cross-chain virtual machine (XCVM), upang itaguyod ang mass adoption ng DeFi.
- Governance Mechanism: Bilang bahagi ng Composable Finance ecosystem, maaaring maapektuhan ang direksyon at pag-unlad ng Centauri ng kabuuang governance mechanism ng Composable Finance. Karaniwan, ang ganitong mga proyekto ay gumagamit ng native token (tulad ng $PICA ng Picasso) para sa decentralized governance, kung saan ang mga holder ay nakikilahok sa pagboto para sa protocol upgrades, parameter adjustments, atbp.
- Pondo: Bilang isa sa mga core technology ng Composable Finance, ang pondo ng Centauri ay nagmumula sa kabuuang financing at development ng Composable Finance. Layunin ng Composable Finance na bumuo ng komprehensibong DeFi infrastructure, kaya ang development ng Centauri ay bahagi ng kanilang strategic investment.
Roadmap
Ang development roadmap ng Centauri ay nakatuon sa pagpapalawak at pagpapahusay ng cross-chain connectivity nito:
- Mahahalagang Historical Milestone:
- Oktubre 2022: Inanunsyo ng Composable Finance ang pagpapalawak ng Centauri sa NEAR ecosystem at matagumpay na na-merge ang NEP-364, na naglatag ng daan para sa IBC sa NEAR.
- Enero 2023: Inanunsyo ang paglulunsad ng Centauri testnet at nakipag-testnet-to-testnet interaction sa ilang team sa Cosmos ecosystem (kabilang ang Osmosis, Stride, Babylon, Duality).
- Hulyo 2023: Naabot ng Centauri ang unang trust-minimized na koneksyon sa pagitan ng Polkadot at Cosmos at inilunsad ito sa mainnet. Ang unang opisyal na koneksyon ay sa pagitan ng sariling Picasso parachain ng Composable at Osmosis.
- Mahahalagang Plano sa Hinaharap:
- Pagpapalawak sa mas maraming ecosystem: Plano ng Centauri na palawakin ang IBC connectivity sa Ethereum, NEAR, at iba pang pangunahing blockchain ecosystem.
- L2-L2 Communication: I-explore ang IBC-based na komunikasyon sa pagitan ng Layer 2 solutions.
- Aptos Integration: Kasalukuyang ini-explore ang bridge sa Aptos.
- Pagtupad sa bisyon ng “anumang pera, kahit saan”: Ang ultimate goal ay payagan ang user na gumamit ng kahit anong asset sa kahit anong chain, nang hindi na kailangang intindihin ang komplikadong cross-chain technology sa likod nito.
Karaniwang Paalala sa Panganib
Bagama’t layunin ng Centauri na lutasin ang mahalagang isyu ng blockchain interoperability, lahat ng blockchain project ay may likas na panganib. Narito ang ilang karaniwang paalala sa panganib:
- Teknikal at Seguridad na Panganib:
- Smart contract vulnerabilities: Kahit na-audit na ang code, maaaring may mga hindi pa natutuklasang bug na magdulot ng pagkawala ng asset.
- Seguridad ng cross-chain bridge: Ang cross-chain bridge ay mahalagang infrastructure na madalas targetin ng mga hacker. Bagama’t binibigyang-diin ng Centauri ang “trust-minimization,” ang complexity nito ay maaaring magdala pa rin ng potensyal na panganib.
- Panganib sa protocol upgrade: Ang mga upgrade at pagbabago sa protocol ay maaaring magdala ng bagong bug o compatibility issues.
- Panganib sa Ekonomiya:
- Market volatility: Mataas ang volatility ng buong crypto market, at ang presyo ng project tokens (tulad ng PICA ng Picasso) ay maaaring maapektuhan ng macroeconomic, market sentiment, at project progress.
- Liquidity risk: Kung kulang ang trading volume ng kaugnay na token, maaaring lumaki ang spread at mahirapan sa mabilis na trading.
- Compliance at Operational Risk:
- Regulatory uncertainty: Patuloy na nagbabago ang global regulatory policy para sa crypto at blockchain, at maaaring makaapekto ang mga pagbabago sa hinaharap sa operasyon ng proyekto.
- Competition risk: Mataas ang kompetisyon sa cross-chain interoperability, kaya kailangang magpatuloy sa innovation ang Centauri para manatiling nangunguna.
- Team execution risk: Malaki ang nakasalalay sa kakayahan ng development team at sa pagsunod sa roadmap para sa tagumpay ng proyekto.
Mahalagang Paalala: Ang lahat ng impormasyon sa itaas ay para lamang sa kaalaman at hindi investment advice. Bago sumali sa anumang crypto project, siguraduhing magsagawa ng masusing personal na pananaliksik at unawain ang mga panganib na kaakibat nito.
Checklist ng Pagbeberipika
Kung gusto mong mas malaman pa ang tungkol sa Centauri project, maaaring tingnan ang mga sumusunod na resources:
- Opisyal na website ng Composable Finance: Ang parent company ng Centauri project, kadalasang nagbibigay ng pinaka-awtoritatibong impormasyon at updates.
- Composable Foundation Medium blog: Maraming detalyadong technical articles at progress updates tungkol sa Centauri ang inilalathala rito.
- GitHub repository: Hanapin ang Composable Finance o Centauri-related na GitHub repo para makita ang code activity, development progress, at community contributions.
- Picasso block explorer: Dahil malapit na konektado ang Centauri sa Picasso parachain, maaaring tingnan ang activity at data sa Picasso chain.
- Kaugnay na community forum/social media: Sundan ang official accounts at community discussions ng Composable Finance at Centauri sa Twitter, Discord, at iba pa para sa pinakabagong balita.
Buod ng Proyekto
Mga kaibigan, ang Centauri project ay parang isang “bridge engineer” sa mundo ng blockchain, na nagsisikap magtayo ng mga tulay na mag-uugnay sa magkakaibang “digital islands” upang ang dating magkakahiwalay na blockchain ecosystem ay maging magkakaugnay.
Ang core value nito ay ang pagpapalawak ng makapangyarihang IBC protocol, upang ang mga non-Cosmos chain gaya ng Polkadot at Kusama ay makasali rin sa trust-minimized cross-chain network na ito. Nangangahulugan ito na sa hinaharap, maaari nating makita ang isang mas unified at mas likidong DeFi world, kung saan ang mga user ay malayang makakapaglipat ng asset at makakagamit ng serbisyo sa iba’t ibang chain, nang hindi na kailangang intindihin ang komplikadong cross-chain technology sa likod nito.
Ang mga teknikal na katangian ng Centauri, tulad ng custom light clients at relayer, pati na rin ang cross-chain virtual machine (XCVM) na iminungkahi ng Composable Finance, ay lahat nakatuon sa pagsasakatuparan ng grandeng layuning ito. Bagama’t walang sariling token ang Centauri, ito ay mahalagang infrastructure sa Composable Finance ecosystem at malapit na konektado sa Picasso parachain at sa native token nitong $PICA.
Siyempre, kaakibat ng anumang inobasyon ang mga panganib. Dapat nating bigyang-pansin ang mga teknikal na hamon, security vulnerabilities, market volatility, at regulatory uncertainty.
Sa kabuuan, ang Centauri ay isang proyekto na may mahalagang papel sa larangan ng blockchain interoperability, at naglalatag ng pundasyon para sa isang tunay na multi-chain na hinaharap. Kung ikaw ay interesado sa kinabukasan ng blockchain, ang Centauri ay tiyak na isang direksyong dapat pag-aralan nang mas malalim.
Tandaan, ang lahat ng nilalaman sa itaas ay para lamang sa kaalaman at pagbabahagi ng impormasyon, at hindi investment advice. Mataas ang panganib sa crypto market, kaya siguraduhing magsaliksik at magdesisyon nang maingat.