Kripto KOL o'z so'zida: Bizning davrimiz yakunlandi

Keyingi siklda, faqat og‘iz bilan gapirish yetarli emas, KOL haqiqatan ham ish qilishi kerak bo‘ladi.

Muallif: TM

Tarjima: Luffy, Foresight News

Quyida tilga oladigan odamlar bilan shaxsiy adovatim yo‘q, garchi ularning aksariyati men haqiqatni gapirganim uchun mendan nafratlansa ham. Bu muhim emas, bu shaxsiy adovat emas, faqat haqiqat haqida.

Boshqalarni “ayblash”dan oldin, o‘zim qanday qilib KOL bo‘lganimni aytib o‘taman.

Qanday qilib KOL bo‘ldim

Men 2017-yildan boshlab kriptovalyuta bilan savdo qilaman, 2020-yildan esa kripto Twitter hamjamiyatida faolman.

O‘tgan bull marketda vaziyat juda oddiy edi: bir tomonda haqiqiy bilim va tushunchaga ega ovozlar, boshqa tomonda esa faqat “interaktivlik” uchun harakat qiladigan “traffic player”lar bor edi. Lekin o‘sha paytda bularni hech kim jiddiy qabul qilmasdi, chunki asosiy o‘yin altcoinlarni hajv qilish edi. Ta’sirli odamlar o‘z kuchi bilan biror token narxini ko‘tara olmasdi, haqiqatan muhim narsa esa investitsiya logikasi va asosiy fikrlarni ulashish edi.

Men uchun KOL bo‘lish orzudagi ish edi, o‘zim sevgan texnologiya haqida gapirib pul ishlash mumkin edi.

Lekin ayiq bozori (bear market) mening asosiy sof aktivlarimni yutib yuborgach, men faol pul ishlash haqida o‘ylay boshladim, shunchaki “hold” qilib, taqdirga ishonib o‘tirmasdan.

Aynan shu vaqtdan boshlab, hammasi o‘zgardi.

2021-yil bull marketidagi KOL

Meme token KOL-larining ko‘tarilishi

2023-yil qishida, Solana ekotizimidagi birinchi ta’sirli Meme token WIF tezda mashhurlikka erishdi va kapitalizatsiyasi bir necha milliard dollargacha ko‘tarildi. Ular katta marketing voqeasi va’da qilishgan edi: WIF logotipini Las-Vegasdagi sfera binosiga chiqarish, lekin bu amalga oshmadi. Jamiyatdan yig‘ilgan 3 million dollar esa hanuzgacha muzlatilgan.

Shunga qaramay, o‘sha paytda Meme token chiqarish oson emasdi. Bu holat 2024-yil yozida Pump.fun (Meme token chiqarish platformasi) paydo bo‘lishi bilan o‘zgardi, Mitch bu platformada birinchi bo‘lib Xiwifhat tokenini chiqargan odam edi.

Bu yerda bir naqsh bor: KOL har doim trendni birinchi bo‘lib ushlab, markazga chiqadi. Lekin o‘zingizdan so‘rab ko‘ring: ular haqiqatan ham o‘ziga xos qarashga egami yoki ular platforma va fondlar bilan bevosita aloqaga egami?

Mitch misolida, u o‘zining ochiq hamyonidan “follower”larini “o‘rib” oladi, chunki odamlar haqiqatan ham uning portfeliga ergashib savdo qilishadi. U tokenlarni ehtiyotkorlik bilan tanlaydi, avval portfel tuzadi, followerlar ergashib narxni ko‘tarib yuborganda esa, narx ikki barobar bo‘lganda portfelining yarmini sotadi. U uchun bu nol xavfli operatsiya.

U yagona emas, faqat kattaroq hajmda qilmoqda.

Bundan oldin Meme tokenlarni reklama qilish sof firibgarlik deb qaralardi. Lekin bir kechada, bu “firibgarlar” aksincha mashhur bo‘lib ketdi.

Keyin Murad paydo bo‘ldi. U ilgari bankda ishlagan, o‘zini qanday “upakovka” qilishni yaxshi biladi: slaydlar tayyorlaydi, ishonchli ko‘rinadigan investitsiya logikasini taqdim etadi, “follower psixologiyasi”ni tahlil qiladi, hammasi professional ko‘rinishda.

U o‘zining copy-trading platformasini ham yaratdi, “tanlangan tokenlar ro‘yxati”ni chiqardi, orqada esa token ta’minotini boshqardi. Qizig‘i, u “tavsiya qilgan” tokenlardan biri SPX, bir haftadan so‘ng markazlashgan birja (CEX)da listing qilindi. Bu haqiqatan ham tasodifmi?

O‘sha paytda men tushundim: bu siklda pul ishlash uchun faqat Meme token KOL bo‘lish mumkin. Men o‘z prinsiplarimni sotdim va buning uchun to‘lov qildim.

Nega faqat Meme token KOL-lari haqida gapiryapman? Chunki so‘nggi ikki yilda boshqa sohalardagi KOL-lar deyarli ahamiyatsiz bo‘lib qoldi. Agar butun bir siklni o‘tkazib yuborsangiz, fikringizning og‘irligi ham qolmaydi.

Yangi yuzlarning ko‘tarilishi

2024-yil oktyabrga kelib, men to‘satdan yangi yuzlarga duch keldim: Orangie, Rasmr, Mika. Ular followerlarni juda tez to‘plashdi, hech qanday ogohlantirishsiz, harakatlari ham bir xil, bu “industriya promouterlari”ga xos.

Lekin adolat uchun aytish kerakki, Threadguy bu toifaga kirmaydi. U uzun postlar yozib, X Spaces’da ochiq gapirib, bosqichma-bosqich ta’sir kuchini oshirdi.

Faze Banks yana maydonga chiqdi va “Los-Anjeles elektron sigaret kichik doirasi”ni olib keldi — bu “o‘rib olish” maqsadidagi firibgarlar guruhi. Keyingi voqealarni aytmasa ham bo‘ladi.

Shundan so‘ng, Orangie butun internet bo‘ylab mashhur bo‘lib ketdi, “Fortnite”, “Friday Night Funkin”ni yoqtiradigan yosh followerlarni o‘ziga tortdi, bu followerlar unga oson ishonishdi.

Adin Ross o‘zini aldashganini tushunib yetgan on

KOL-larning “bo‘sh hududi”

Bugungi kripto sohasida haqiqiy “markaziy shaxs” qolmadi. Odamlar endi KOL-larning fikrini tinglamaydi, hatto ulardan nafratlanadi.

Men bir nechta jamiyatlarda “eng sevimli KOL kim?” deb so‘radim, javob esa bir xil: “Yo‘q. Bu odamlarning hammasi o‘lishi kerak.”

Hozir aniq “asosiy o‘yin” ham yo‘q, hammasi Meme tokenlarning “yakuniy bosqichi”ga o‘xshaydi — hech qanday real foyda yo‘q, faqat token chiqarishning o‘zi qoldi. Har bir loyiha bir xil kichik hajmli, kapitali bor treyderlar diqqatini o‘ziga tortishga harakat qilmoqda.

Bu bozorning “o‘rib olish” xususiyati eng yuqori cho‘qqiga chiqdi, ko‘pchilik treyderlar butunlay zarar ko‘rdi. “Kazino ichida yig‘lash mumkin emas” degan kayfiyat odamlarni oxirgi pulini “mingdan bir imkoniyatda portlaydigan, mingdan to‘qqiz yuz to‘qson to‘qqiz imkoniyatda qochib ketadigan” tokenlarga tikishga majbur qilmoqda.

Bu achinarli bozor. KOL-lar bu muhitda yashab, vaziyatni yanada yomonlashtirmoqda, lekin hammasini ularga to‘nkash ham to‘g‘ri emas. Aynan biz ularni bu darajaga olib chiqdik, yoki boshqacha aytganda, biz ularning o‘sishiga yo‘l ochdik.

Ular “shaxmat o‘ynamoqda”, biz esa tomosha qilmoqdamiz

Bu sohada 99% odam o‘z fikriga ega bo‘lmagan paytda, “KOL” so‘zi o‘zi hazilga aylanadi. Ular shamolda uchayotgan tukdek, bir to‘lqindan boshqasiga o‘tib yuradi, o‘z fikri yo‘q.

Oxirgi marta “yashirin manfaat yo‘q, interaktivlik uchun soxta harakat yo‘q” bo‘lgan samimiy maslahatni qachon ko‘rgansiz?

Ushbu maqolada tilga olingan har bir KOL meni blok qilgan.

Nega? Chunki men mustaqil fikrlayman, haqiqatni gapirishga jur’atim bor, bu esa ularning “o‘yini”ga tahdid soladi.

Mening tajribamga ko‘ra, odamlar sizni blok qilishni afzal ko‘radi, haqiqatga yuzlanishni emas. O‘zlari yetkazgan zararni ko‘rmaslik uchun, firibgarlikni davom ettirish osonroq.

Lekin sabab-natija qonuni haqiqiy, “on-chain spirituality” (ya’ni zanjirdagi harakatlar iz qoldiradi, yaxshilik va yomonlik javobsiz qolmaydi) ham shunchaki gap emas. Nima eksang, shuni o‘rasan.

Bu bosqichga kelib, ko‘p gapning foydasi yo‘q.

KOL-larning kelajagi

Kripto sohasida hech narsa takroran sodir bo‘lmaydi, na narrativ, na firibgarlik usullari, na bema’ni spektakllar. Ba’zan tarix o‘xshash bo‘lishi mumkin, lekin hech qachon to‘liq takrorlanmaydi.

Kelajak qanday bo‘ladi? Menimcha, bozor “foydalilik”ga o‘tadi. Keyingi siklda, faqat og‘iz bilan gapirish yetarli emas, KOL haqiqatan ham ish qilishi kerak, kamida haqiqiy pul tikishi kerak. Shunda kuch haqiqiy quruvchilar qo‘liga qaytadi, “ko‘rinish uchun harakat qiladiganlar” emas.

Men allaqachon ko‘ryapman, pullik jamiyatlardan tushum kamaymoqda. Odamlar hushyor bo‘lib bormoqda, endi o‘zini “o‘rib olish”ga yo‘l qo‘ymoqchi emas. Kelajakda KOL-larga qarshi norozilik yanada kuchayadi.

Ilgari, qochib ketgan dasturchilar o‘lim tahdidini olardi. Men bu ekstremal usul yaxshi demayman, lekin bu dasturchilarni o‘ylantirardi. Ehtimol, biz o‘sha ekstremal holatga qaytmaymiz, lekin bozor “obro‘ga asoslangan tizim”ga o‘tadi. Bu esa hamma narsani o‘zgartiradi.