BlackRock sobiq qarz bo‘limi rahbari ogohlantirdi: “Qirg‘iylar” Boliviya inqirozi atrofida aylanmoqda

　　Asset management kompaniyasi BlackRock sobiq rivojlanayotgan bozorlar qarzi bo‘limi rahbari, shuningdek Boliviyaning eng mashhur prezidentlaridan birining nabirasi, kelasi oy bo‘lib o‘tadigan prezidentlik saylovida g‘olib chiqqan nomzodga mamlakatning qarz muammosini hal qilishda yordam berishga tayyorligini bildirdi.

　　19-oktabr kuni bo‘lib o‘tadigan prezidentlik saylovining ikkinchi bosqichi markazchi nomzod Rodrigo Paz va o‘ng qanot sobiq prezident Xorxe “Tuto” Kiroga o‘rtasida bo‘lib o‘tadi. Kiroga ilgari Boliviyaning 14 milliard dollarlik tashqi qarzi bo‘yicha muzokaralarni qayta boshlash zarurligini aytgan edi.

　　Sergio Trigo Paz BlackRock’dagi faoliyati davomida Argentinadan Ukrainagacha bo‘lgan bir qator yirik suveren qarz defoltlarini boshqarishda ishtirok etgan. U Reuters’ga aytishicha, Boliviyaning hozirgi ahvoli “quzg‘unlar” — ya’ni yomon qarzga sarmoya qiluvchi investorlar — fursat kutayotganini anglatadi.

　　Trigo Paz chorshanba kuni Boliviyadan telefon orqali bergan intervyusida hozirda Boliviya iqtisodiyoti tartibsizlikda ekanini, valyuta zaxiralari atigi ikki oylik importni qoplay olishini, kelasi yil mart oyida esa inqiroz nuqtasi yuzaga kelishini aytdi: o‘sha vaqtda yangi hukumat taxminan 380 million dollarlik qarzni to‘lashi kerak bo‘ladi.

　　Londonda 20 yil ishlaganidan so‘ng, Trigo Paz joriy yilda Boliviyaga qaytdi. U shunday dedi: “Hozirgi muhit yomon qarz fondlari uchun juda qulay. Ular obligatsiyalarni juda past narxda (bir dollar nominaliga bir necha sent) sotib olib, sud orqali qarzlarni undiradi va sabr bilan kutadi.”

　　Boliviyaning 7,5% kuponli, 2030-yilda muddati tugaydigan obligatsiyalari hozirda bir dollar nominaliga 80 sentdan biroz past narxda savdo qilinmoqda. Avvalroq, 17-avgustdagi birinchi bosqich saylovda hukmron Sotsialistik partiya yomon natija ko‘rsatganidan so‘ng, ushbu obligatsiya narxi biroz ko‘tarilgan edi.

　　Trigo Paz, shuningdek, mahalliy pensiya fondlari sababli yuzaga kelgan “short squeeze” ham obligatsiya bozorida buzilishlarga olib kelganini ta’kidladi.

　　U shunday dedi: “Makro darajadagi muammolar yengib bo‘lmaydigan emas... Lekin hozirgi bir dollar nominaliga 80 sent narxdan kelib chiqilsa, bozor allaqachon ‘mukammal kutilma’ asosida narx belgilagan (ya’ni eng yaxshi ssenariy oldindan inobatga olingan).”

　　Ushbu saylov bahsining asosiy mavzusi: Boliviya qo‘shni Argentina prezidenti Javier Milei kabi “keskin islohotlar”ni amalga oshirishimi yoki shartli ravishda asta-sekin islohot yo‘lini tanlashimi kerak.

　　Xalqaro Valyuta Jamg‘armasi (IMF) Boliviyaga bosqichma-bosqich yuqori yoqilg‘i subsidiyalarini bekor qilish, dollar bilan bog‘langan valyuta kursidan voz kechish va kapital nazoratini olib tashlashni tavsiya qilgan — bu choralarni Trigo Paz ham qo‘llab-quvvatlaydi.

　　“Eng muhimi — yaqinlashib kelayotgan muammolarga tayyor bo‘lish,” deya ta’kidladi u va yangi hukumatni tezda harakat qilishga undadi, “IMF bilan muzokara stoliga o‘tirganingizdan so‘ng, tashabbus sizda bo‘lmaydi.”

　　Tegishli tajriba

　　Trigo Paz qarz muammosini hal qilishda texnik ekspert sifatida yordam berishga tayyorligini bildirdi, biroq hozircha Rodrigo Paz (uning uzoq qarindoshi) yoki Kiroga bilan bu borada bog‘lanmaganini aytdi.

　　U shunday dedi: “Ishtirok etishim (yangi hukumatning) hozirgi iqtisodiy nomutanosiblikni hal qilishga chin dildan tayyorligiga bog‘liq bo‘ladi.”

　　Trigo Pazning bobosi Viktor Paz Estenssoro yarim asr davomida Boliviya siyosatining markaziy shaxslaridan biri bo‘lgan. 1985-yilda, prezidentlikdagi so‘nggi muddatida, u keng ko‘lamli erkin bozor islohotlarini amalga oshirib, giperinflyatsiyani to‘xtatishga va mamlakat iqtisodiyotini barqarorlashtirishga muvaffaq bo‘lgan.