Trung Quốc đàn áp tiền mã hóa năm 2025: PBOC mở rộng lệnh cấm, Stablecoin trở thành mục tiêu khi Hong Kong siết chặt quy định

Môi trường chính sách “China crypto” đã đạt đến một cột mốc mới vào năm 2025, khi các cơ quan chức năng trên đại lục Trung Quốc tiến hành đợt đàn áp nghiêm ngặt nhất từ trước đến nay—lần này tập trung nhắm vào stablecoin với một lệnh cấm rõ ràng. Vào tháng 11, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC), phối hợp với các cơ quan tài chính, tư pháp và an ninh mạng hàng đầu của quốc gia, đã một lần nữa khẳng định rằng mọi hình thức hoạt động liên quan đến tiền mã hóa đều là bất hợp pháp và stablecoin—trước đây được coi là khu vực xám tuân thủ—cũng bị cấm hoàn toàn. Song song đó, môi trường pháp lý đang phát triển tại Hong Kong đã từng mở ra cơ hội cho các ông lớn công nghệ nhưng đã thay đổi sau các động thái tạm dừng dự án của Ant Group và JD.com gần đây, củng cố thêm kỷ nguyên tài chính số “ưu tiên tuân thủ”.

Bài viết chi tiết này sẽ phân tích chính sách cấm “China crypto” mới nhất, những diễn biến về stablecoin, việc ứng dụng đồng nhân dân tệ số (digital yuan) và làn sóng hoạt động ngầm vẫn đang diễn ra.

Thông Báo của PBOC năm 2025: Lệnh Cấm Mở Rộng Đến Stablecoin

Vào ngày 28 tháng 11 năm 2025, các cơ quan tài chính và tư pháp Trung Quốc đã họp để tăng cường và làm sâu sắc thêm chiến dịch trấn áp “China crypto”. Thông điệp cốt lõi: tất cả các hoạt động kinh doanh liên quan đến tiền mã hóa đều là bất hợp pháp tại Trung Quốc đại lục, và điều quan trọng nhất, stablecoin—bao gồm cả những đồng được neo giá theo tiền pháp định toàn cầu hoặc trong nước—giờ đây đã bị cấm một cách rõ ràng.

Cuộc họp do Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc chủ trì với sự tham dự của các bộ ngành chủ chốt, tuyên bố rằng tiền ảo, theo định nghĩa pháp luật, không sở hữu vị thế tương đương tiền tệ chủ quyền. Chúng không được lưu hành hoặc sử dụng như phương tiện thanh toán tại Trung Quốc. Mọi hình thức hoạt động “China crypto”—bao gồm đào coin, giao dịch, đầu tư, vận hành sàn giao dịch và dịch vụ liên quan—đều bị coi là hoạt động tài chính phi pháp và sẽ bị xử lý một cách phối hợp.

Stablecoin được đặc biệt chú trọng. PBOC nhấn mạnh rằng stablecoin cũng chỉ là một loại tiền ảo, không phải là lựa chọn hợp pháp thay thế tiền quốc gia. Các quan chức nêu rõ stablecoin không đáp ứng được các chuẩn xác thực khách hàng hoặc yêu cầu chống rửa tiền, đồng thời chỉ ra những rủi ro thực tế như hỗ trợ rửa tiền, chuyển vốn ra nước ngoài, huy động vốn gian lận và giao dịch xuyên biên giới trái phép. Quan điểm của PBOC rất kiên quyết: tất cả loại hình “China crypto”, bao gồm cả stablecoin, đều không thể được chấp nhận trong hệ thống tài chính đại lục.

Sự Trỗi Dậy và Ngừng Lại Nhanh Chóng của Hoạt Động Stablecoin ở Hong Kong

Trong khi lĩnh vực “China crypto” tại đại lục bị siết chặt đến bờ vực tuyệt chủng, Hong Kong, với hệ thống pháp lý và tài chính độc lập, trở thành điểm sáng hiếm hoi cho đổi mới crypto vào đầu năm 2025—đặc biệt là stablecoin. Các tập đoàn công nghệ lớn của Trung Quốc như JD.com và Ant Group đã hướng đến phát triển stablecoin neo theo nhân dân tệ ở nước ngoài và sản phẩm thanh toán số trên blockchain với tham vọng hiện đại hóa thanh toán và thương mại điện tử xuyên biên giới.

Trong thời gian ngắn, lĩnh vực stablecoin ở Hong Kong đã bùng nổ với kỳ vọng về quy định rõ ràng và cơ hội phát hành mới. Tuy nhiên, sự lạc quan này không kéo dài. Vào tháng 8 năm 2025, chính quyền Hong Kong đã ban hành Đạo luật Stablecoin được mong đợi, đặt ra tiêu chuẩn tuân thủ cực kỳ khắt khe để tham gia thị trường. Luật mới yêu cầu xác minh danh tính (KYC) và phòng chống rửa tiền (AML) đến mức “nguyên tử”, buộc các tổ chức phát hành phải xác minh, kiểm toán và theo dõi danh tính, giao dịch của mọi người dùng stablecoin trên toàn chuỗi giá trị. Người dùng đại lục bị loại trừ tuyệt đối, với các giải pháp VPN cũng bị ngăn chặn rõ ràng.

Kết quả trực tiếp, cả Ant Group và JD.com đều bị yêu cầu dừng chương trình thử nghiệm stablecoin của mình. Sự can thiệp từ cơ quan quản lý đã cơ bản làm tê liệt mọi hoạt động stablecoin do các tập đoàn công nghệ dẫn dắt tại thành phố, bởi mô hình kinh doanh của họ dựa trên việc phục vụ số lượng lớn người dùng đại lục—nay đã không còn hợp pháp tiếp cận. Sự rút lui nhanh chóng của các ông lớn công nghệ đã chấm dứt kỷ nguyên đổi mới ngắn ngủi, đưa việc phát hành stablecoin hướng về các ngân hàng truyền thống. Các quy định mới của Cơ quan Tiền tệ Hong Kong khẳng định chỉ các ngân hàng và định chế tài chính có lịch sử tuân thủ rõ ràng mới được cân nhắc cấp phép stablecoin.

Lịch Sử Các Lệnh Cấm China Crypto

Chặng đường của Trung Quốc với tiền mã hóa được ghi dấu bởi các làn sóng siết chặt quy định “China crypto”. Bước đi quan trọng đầu tiên diễn ra vào năm 2013, khi các nhà quản lý cấm các ngân hàng cung cấp dịch vụ tiền mã hóa. Đến năm 2017, chính phủ chính thức cấm các đợt phát hành coin lần đầu (ICO) và đóng cửa các sàn giao dịch trong nước, gây gián đoạn lớn cho thị trường toàn cầu. Đến 2019, mọi doanh nghiệp crypto còn sót lại tại nội địa tiếp tục bị giám sát gắt gao. Năm 2021 là thời điểm bước ngoặt, mười cơ quan trung ương hợp sức phát đi thông điệp thống nhất: tất cả hình thức giao dịch crypto, bao gồm cả các trung gian và sàn “China crypto”, đều là bất hợp pháp. Đến năm 2024, thực thi được tăng cường hơn bao giờ hết, nhắm vào không chỉ các nhà cung cấp dịch vụ tài chính crypto mà còn cả hoạt động đào coin—nền tảng của hệ sinh thái “China crypto”.

Năm 2025, lệnh cấm đạt tới mức nghiêm ngặt chưa từng có với việc nhắm mục tiêu và hình sự hóa stablecoin một cách rõ ràng. Động thái pháp lý mới nhất này không còn kẽ hở, loại bỏ những lỗ hổng trước đây từng bị lợi dụng và củng cố thế độc quyền của nhà nước trong đổi mới tài chính số thông qua đồng nhân dân tệ số.

Đồng Nhân Dân Tệ Số (e-CNY): Phương Án Chính Thức của Nhà Nước

Giữa bối cảnh lệnh cấm “China crypto” ngày càng siết chặt, chính phủ Trung Quốc đã đổ lực mạnh mẽ để mở rộng sử dụng và phạm vi ảnh hưởng của đồng tiền kỹ thuật số của mình—e-CNY, hay còn gọi là đồng nhân dân tệ số. Các chương trình thử nghiệm ban đầu khởi động từ năm 2020, và đến 2025, đồng nhân dân tệ số đã đạt quy mô toàn quốc thực thụ. Tổng giao dịch cộng dồn đã vượt mức 14,2 nghìn tỷ nhân dân tệ (hơn 2 nghìn tỷ USD) vào giữa năm 2025, và số lượng người dùng, nhà bán lẻ tham gia vẫn tiếp tục tăng trưởng nhanh chóng.

Đồng nhân dân tệ số là giải pháp thanh toán kỹ thuật số do nhà nước Trung Quốc đề xuất: được quản lý chặt chẽ, trung tâm hóa và có thể lập trình. e-CNY không chỉ phục vụ bán lẻ, thương mại điện tử mà còn được sử dụng cho thanh toán doanh nghiệp, tiền lương, phúc lợi xã hội cũng như một số dự án thử nghiệm xuyên biên giới—thường hợp tác với các ngân hàng quốc tế tham gia Hệ thống Thanh toán Liên ngân hàng Xuyên Biên giới (CIPS). Khác với tài sản “China crypto” vốn hướng đến bỏ qua kiểm soát trung tâm, cấu trúc của đồng nhân dân tệ số cho phép theo dõi, kiểm soát tuân thủ và đáp ứng các nhu cầu điều tiết của nhà nước ở mức cao.

Thực Tế Hoạt Động Ngầm China Crypto

Dù có lệnh cấm toàn diện và các biện pháp thực thi mạnh tay:

• Hoạt động đào coin vẫn tồn tại: Theo các nghiên cứu gần đây, Trung Quốc vẫn chiếm khoảng 14% hashrate khai thác Bitcoin toàn cầu (tính đến 2024), chủ yếu thông qua các cơ sở phân tán quy mô nhỏ và mô hình “ngầm” nhằm tránh bị phát hiện.

• Giao dịch phi tập trung: Các nền tảng giao dịch ngang hàng (P2P), sàn OTC và sàn giao dịch phi tập trung vẫn phục vụ người dùng Trung Quốc, thường thông qua VPN và các cách thức sáng tạo vượt qua kiểm duyệt của Great Firewall.

• Stablecoin: Dù đối diện nguy cơ bị truy tố, stablecoin vẫn phổ biến cho chuyển tiền xuyên biên giới, luồng vốn ngầm và làm nơi lưu trữ giá trị ngoài khơi.

• Phản ứng quản lý: Các cơ quan thực thi pháp luật tăng cường phân tích dữ liệu blockchain, tập trung vào dòng tiền on-chain đáng ngờ và các điểm lên/xuống fiat. Có một phép toán rõ ràng về rủi ro-lợi ích—trong khi đa số nhân viên và doanh nghiệp tránh xa, một phân khúc ngầm vẫn tồn tại, cho thấy khó có thể xóa bỏ hoàn toàn công nghệ phi tập trung.

Kết Luận

Chính sách cấm “China crypto” mới nhất năm 2025 là đỉnh cao của chiến dịch quản lý không ngừng đã đẩy tất cả tài sản kỹ thuật số phi tập trung, đặc biệt là stablecoin, ra ngoài vòng pháp luật. Tuy nhiên, nó cũng thể hiện quyết tâm không khoan nhượng của Trung Quốc trong việc tập trung đổi mới tài chính kỹ thuật số dưới sự kiểm soát của nhà nước, điển hình là việc mở rộng nhanh chóng của đồng nhân dân tệ số.

Việc Hong Kong đảo chiều quản lý, dừng kế hoạch stablecoin của các tập đoàn công nghệ lớn, phản ánh triết lý của đại lục: nếu tiền tệ kỹ thuật số tồn tại, nó phải được quản lý chặt chẽ, kiểm toán hoàn toàn và chỉ do các định chế tài chính được phép điều hành. Tuy nhiên, như lịch sử và thực tiễn ngầm hiện tại cho thấy, ngay cả chiến dịch trấn áp “China crypto” toàn diện nhất cũng không thể xóa sổ hoàn toàn tài sản phi tập trung—đặt ra những câu hỏi còn bỏ ngỏ về công nghệ, quy định và tự do tài chính sẽ còn vang vọng xa hơn năm 2025.