Trò chơi săn lùng tiếp tục: Hyperliquid XPL bị squeeze mạnh, thua lỗ có thể vượt quá 60 triệu USD

Tác giả: Frank, PANews

Tiêu đề gốc: Thảm kịch lại xảy ra trên Hyperliquid: XPL bị squeeze chớp nhoáng, người dùng lỗ có thể vượt 60 triệu đô la Mỹ, cá voi săn mồi đến bao giờ mới dừng?

Token HYPE của Hyperliquid đã lập đỉnh mới vào ngày 27 tháng 8, nhưng chỉ một ngày trước đó, vào ngày 26 tháng 8, một “cuộc squeeze chớp nhoáng” được lên kế hoạch kỹ lưỡng đã quét qua thị trường hợp đồng XPL trên Hyperliquid. Trong chưa đầy một giờ, biểu đồ giá đã bị kéo dựng đứng, vô số tài khoản của các trader short bị cháy sạch chỉ trong tích tắc, còn kẻ thao túng thì rút lui với khoản lợi nhuận khổng lồ hơn 46 triệu đô la Mỹ.

Sự kiện này nhanh chóng gây chấn động cộng đồng crypto, với những tiếng than vãn, phẫn nộ và thuyết âm mưu đan xen. Nhiều người không khỏi đặt câu hỏi: Liệu đây chỉ là một biến động thị trường cực đoan ngẫu nhiên, hay là một cuộc “thảm sát” chính xác lợi dụng lỗ hổng của giao thức? Và tại sao Hyperliquid lại liên tục trở thành “sân săn mồi” hoàn hảo cho cá voi?

Một cuộc “săn mồi” được chuẩn bị kỹ lưỡng

Cuộc sụp đổ thị trường tưởng như bất ngờ này thực chất là kết quả của một kế hoạch săn mồi được chuẩn bị kỹ càng.

Theo dữ liệu on-chain từ Ai姨, cuộc tấn công phối hợp này được thực hiện bởi ít nhất bốn ví cốt lõi. Trong đó, hai địa chỉ chủ lực có vai trò và phân bổ vốn đặc biệt rõ ràng: một là địa chỉ bắt đầu bằng 0xb9c0, một là địa chỉ có username “silentraven” trên DeBank. Hai địa chỉ còn lại đóng vai trò hỗ trợ. Các ví này có hành động khá tương đồng, từ ngày 23 đến 25, ba địa chỉ đã chuyển vào số vốn lớn để mở long XPL. Đặc biệt, địa chỉ chủ lực 0xb9c0 đã sớm sử dụng 11 triệu đô la Mỹ USDC để mở vị thế long XPL trên Hyperliquid với giá trung bình khoảng 0,56 đô la Mỹ.

Địa chỉ “silentraven” trên DeBank cũng đã dùng 9,5 triệu đô la Mỹ USDT trong ba ngày qua để xây dựng vị thế long 21,1 triệu XPL với giá trung bình 0,56 đô la Mỹ.

Tổng cộng các địa chỉ này đã đầu tư hơn 20 triệu đô la Mỹ, gom vị thế long khổng lồ trong cùng một vùng giá, chia nhỏ theo thời gian. Một số địa chỉ thậm chí chỉ thực hiện duy nhất một lệnh long XPL kể từ khi tạo ví.

Khoảng 5h30 sáng ngày 26 tháng 8, khi phần lớn trader châu Á còn đang ngủ, thời khắc săn mồi đã đến.

Địa chỉ 0xb9c0 tiếp tục chuyển thêm 5 triệu đô la Mỹ vào Hyperliquid. Sau đó, thực hiện lệnh mua mạnh không phân biệt giá đối với token này. Trong thị trường hợp đồng XPL vốn đã cực kỳ thiếu thanh khoản, số tiền này như một tia lửa ném vào thùng thuốc súng, khiến toàn bộ order book phát nổ. Chỉ trong vài phút, giá XPL tăng vọt từ khoảng 0,6 đô la Mỹ lên 1,8 đô la Mỹ, tăng hơn 200%.

Việc tăng giá đột ngột này dẫn đến một số hệ quả rõ ràng. Thứ nhất, phần lớn trader không kịp nạp thêm margin để nâng giá thanh lý. Thứ hai, các lệnh phòng hộ với đòn bẩy thấp nhất cũng bị quét sạch. Thứ ba, khi nhiều lệnh short bị thanh lý liên tiếp, các lệnh mua bắt buộc sẽ càng đẩy giá lên cao, tạo ra hiện tượng “squeeze” kinh hoàng nhất trên thị trường tài chính.

Cuối cùng, khi giá đạt đỉnh, kẻ thao túng bắt đầu chốt lời ở mức 1,1~1,2 đô la Mỹ. Theo thống kê của Ai姨, vụ “sniper” này đã mang về cho kẻ thao túng hơn 46 triệu đô la Mỹ lợi nhuận.

Tiếng than của 60 triệu đô la Mỹ và sự “lạnh lùng” của nền tảng

Một bữa tiệc của vốn chắc chắn sẽ đi kèm với tiếng than của những người khác. Khi kẻ thao túng rút lui với đầy túi, những người tham gia thị trường khác chỉ còn lại tài khoản lỗ nặng và vô vàn câu hỏi.

KOL crypto @Cbb0fe cho biết, anh đã phân bổ 10% vốn để phòng hộ trên Hyperliquid, kết quả là lỗ 2,5 triệu đô la Mỹ và sẽ không bao giờ động vào các thị trường cô lập nữa.

Một số phương tiện truyền thông cho biết, có địa chỉ cá nhân lỗ lớn nhất khoảng 7 triệu đô la Mỹ, nhưng chưa công bố cụ thể địa chỉ nên vẫn còn nghi vấn.

Tuy nhiên, dựa trên lợi nhuận của kẻ thao túng, số tiền lãi lớn nhất lúc đó thực sự đã vượt 46 triệu đô la Mỹ, và hiện chưa rõ liệu còn có đồng phạm nào chưa bị phát hiện hay không.

Theo biến động vị thế hợp đồng, trước khi bị tấn công, tổng vị thế hợp đồng XPL trên Hyperliquid đạt đỉnh 153 triệu đô la Mỹ, sau đó nhanh chóng giảm xuống còn 22,44 triệu, giảm hơn 130 triệu đô la Mỹ, ước tính tổng thiệt hại của người dùng short có thể lên tới 60 triệu đô la Mỹ.

Thiệt hại lần này thậm chí còn vượt qua khoản lỗ 11 triệu đô la Mỹ do JELLY gây ra cho Hyperliquid hồi tháng 3. Có lẽ lần này do phía chính thức không bị ảnh hưởng trực tiếp nên các nạn nhân chỉ có thể âm thầm nuốt cay đắng.

Trong các cuộc thảo luận cộng đồng, một cái tên quen thuộc được nhắc đi nhắc lại: Justin Sun, nhà sáng lập Tron. Có người cho rằng, trong vụ tấn công này, một địa chỉ từng chuyển ETH cho địa chỉ liên quan đến Justin Sun vài năm trước, nhưng hành động này không thể chứng minh địa chỉ đó thực sự liên quan đến Justin Sun.

Sau sự kiện, nhiều người dùng cũng đặt hy vọng vào Hyperliquid, mong nền tảng sẽ có lời giải thích hoặc hành động khắc phục. Tuy nhiên, lần này Hyperliquid không đóng các lệnh thắng và khóa tài khoản như đã làm với JELLY hồi tháng 3. Thay vào đó, họ phản hồi trên Discord chính thức rằng, thị trường XPL đã trải qua biến động mạnh nhưng blockchain của Hyperliquid vẫn hoạt động bình thường theo thiết kế, không có vấn đề kỹ thuật nào. Cơ chế thanh lý và tự động giảm vị thế (ADL) đều thực hiện theo giao thức công khai, và do nền tảng áp dụng chế độ margin hoàn toàn cô lập, sự kiện này chỉ ảnh hưởng đến vị thế XPL, giao thức không phát sinh nợ xấu nào.

Với nhiều người ngoài cuộc, việc không điều chỉnh là điều dễ hiểu. Bởi khi XPL niêm yết, Hyperliquid đã cảnh báo về rủi ro và biến động cao, và mọi thao túng đều diễn ra trong khuôn khổ luật chơi của thị trường.

Nhưng với những người dùng bị thiệt hại nặng, phản hồi như vậy vẫn có phần lạnh lùng.

Nguyên nhân thảm kịch: Sự cấu kết chết người giữa nền tảng, tài sản và thời điểm

Nhìn lại toàn bộ quá trình, đây không phải lần đầu Hyperliquid xảy ra thao túng giá tương tự. Rõ ràng, đây là kết quả của sự chuẩn bị và lên kế hoạch kỹ lưỡng từ phía kẻ thao túng. Mặt khác, nó cũng liên quan mật thiết đến thiết kế của nền tảng Hyperliquid.

Trước hết, thao tác squeeze như vậy không hiếm trong thị trường tài chính, thường xảy ra ở các thị trường có thanh khoản kém và giá bị cô lập. Việc thao túng trên Hyperliquid lần này dựa vào một số đặc điểm: Thứ nhất là tính minh bạch tuyệt đối on-chain, kẻ thao túng có thể dựa vào dữ liệu công khai về vị thế, giá thanh lý, funding rate... để tính toán số vốn cần thiết và hiệu quả thao túng. Thứ hai là hệ thống oracle cô lập của Hyperliquid, do XPL trên Hyperliquid sử dụng hệ giá riêng biệt, không phụ thuộc oracle bên ngoài, nên kẻ thao túng có thể tự do điều khiển giá trong “pháo đài” này mà không lo bị cân bằng giá với sàn khác.

Thêm vào đó, việc chọn tài sản để thao túng cũng có nhiều “chiêu”. XPL (và một token khác là WLFI cũng từng bị thao túng nhưng không nghiêm trọng bằng) đều là token chưa niêm yết, tức là “hợp đồng giấy”, không có giao dịch spot thực tế để neo giá hoặc đè giá, nên càng dễ thao túng.

Cuối cùng là yếu tố thời điểm. Trước khi bị tấn công, khối lượng giao dịch mỗi 5 phút của XPL chỉ khoảng vài trăm nghìn token, tương đương khoảng 50.000 đô la Mỹ. Đây là giai đoạn thanh khoản yếu nhất sau khi niêm yết, tạo cơ hội cho kẻ tấn công dùng ít vốn nhất để thao túng thị trường.

Sự kiện XPL đã phơi bày rủi ro cấu trúc sâu xa, nhắc nhở chúng ta cần suy nghĩ lại ở cả hai khía cạnh: nền tảng và người dùng.

Về phía nền tảng, trước hết là sự mong manh của cơ chế. Từ năm 2025 đến nay, Hyperliquid đã xảy ra ba vụ thao túng thị trường. Mỗi lần đều phơi bày những lỗ hổng của Hyperliquid với tư cách là sàn giao dịch phái sinh phi tập trung. Hệ quả là người dùng phổ thông liên tục bị thiệt hại, còn uy tín của Hyperliquid thì giảm sút. Trong vụ này, một mặt là hệ thống oracle cô lập tạo thành “pháo đài”, mặt khác là khi xuất hiện vị thế bất thường thì nền tảng lại thiếu cơ chế can thiệp thanh khoản để kìm giá.

Tiếp theo, nên đối xử công bằng với kẻ xấu hay giữ vỏ bọc phi tập trung quan trọng hơn? Trong sự kiện JELLY, Hyperliquid đã không ngần ngại tổ chức bỏ phiếu on-chain, cuối cùng bảo vệ được quỹ người dùng và loại bỏ kẻ xấu. Lý do hợp lý khi đó là để bảo vệ quỹ người dùng, buộc phải làm tổn hại tính phi tập trung. Nhưng lần này, khi số tiền thiệt hại còn lớn hơn, phải chăng vì quỹ nền tảng không bị ảnh hưởng hay vì không muốn làm tổn hại danh nghĩa phi tập trung mà chọn cách làm ngơ? Đây có lẽ là câu hỏi lớn trong lòng người dùng.

Cuối cùng, với người dùng. Sự kiện thao túng XPL một lần nữa nhắc nhở chúng ta phải cảnh giác với thị trường thiếu thanh khoản và bị cô lập. Những hợp đồng pre-market có thanh khoản cực thấp, không có thị trường spot để neo giá, thường là “sân săn mồi” ưa thích của cá voi. Ngoài ra, giảm đòn bẩy, đặt stop-loss – những nguyên tắc giao dịch cũ kỹ này chưa bao giờ là lời nói suông.