Vitalik Buterin ủng hộ bỏ phiếu bí mật ZK khi thị trường trị giá 10 tỷ đô la đang đến gần

Đồng sáng lập Ethereum, Vitalik Buterin, đã kêu gọi sử dụng mật mã zero-knowledge (ZK) để cho phép bỏ phiếu kín trong các hệ thống quản trị và tư pháp. Ông cho rằng tính ẩn danh có thể giúp bảo vệ các thẩm phán và nhà lập pháp khỏi bị trả thù.

Những bình luận của ông được đưa ra sau một vụ việc căng thẳng tại South Carolina. Nhà của Thẩm phán Tòa án Circuit, Diane Goodstein, đã bị cháy sau nhiều tuần bị đe dọa liên quan đến phán quyết về bầu cử của bà. Sự việc này đã làm dấy lên cuộc tranh luận về an toàn công cộng và tính độc lập của tư pháp.

Vitalik kêu gọi bỏ phiếu quản trị bí mật

Buterin lập luận rằng “trong thời đại mà trả thù vật lý trở nên dễ dàng,” tính ẩn danh nên được mở rộng cho các thẩm phán, nhà lập pháp và các tổ chức quốc tế như Đại hội đồng Liên Hợp Quốc.

Theo một báo cáo, các nhà điều tra cho biết không có dấu hiệu của hành vi phóng hỏa. Tuy nhiên, cuộc điều tra vẫn đang tiếp tục khi các cơ quan chức năng tiếp tục thu thập bằng chứng.

Statement of Vitalik | Farcaster

“Một trong những niềm tin cấp tiến hơn của tôi là nhiều loại hành động quản trị nên được thực hiện dưới hình thức ẩn danh hoặc bỏ phiếu kín. Tôi đã từng ủng hộ việc bỏ phiếu kín tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc.”

“Tình huống này là một lý do tốt để các thẩm phán được giấu danh tính khi họ ra phán quyết. Chức năng của một thẩm phán là phán quyết dựa trên các sự kiện được diễn giải qua lương tâm của họ, chứ không phải để ‘chịu trách nhiệm’ trước đám đông bạo lực.”

— Vitalik Buterin

Tăng trưởng thị trường và tranh luận đạo đức

Zero-knowledge proofs—các hệ thống mật mã chứng minh một tuyên bố mà không tiết lộ dữ liệu cơ bản—lần đầu tiên được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng blockchain, đặc biệt để tăng cường quyền riêng tư và khả năng mở rộng. Ngày nay, chúng đang được ứng dụng vào quản trị. ZK proofs có thể xác minh tính đủ điều kiện của cử tri và kiểm toán kết quả mà không tiết lộ danh tính. Khái niệm “xác minh không cần tin tưởng” này hiện đang hỗ trợ nhận dạng số, tài chính và thậm chí cả tuân thủ quy định.

Aligned.co dự báo rằng thị trường ZK proving có thể đạt 10.2 billions USD mỗi năm vào năm 2030. Công ty dự đoán khoảng 87–90 billions proofs mỗi năm, với chi phí trung bình cho mỗi proof là 0.12 USD. Khi phần cứng máy tính được cải thiện, các hệ thống ZK có thể xử lý 83,000 giao dịch mỗi giây—gần bằng tốc độ của Visa. Sự tăng trưởng này cho thấy tiềm năng của ZK để trở thành hạ tầng cấp doanh nghiệp.

BeInCrypto đã đưa tin về các nguyên lý cơ bản của công nghệ ZK, phản ánh sự chỉ trích của Buterin đối với hiện tượng “ZK-washing” gây hiểu lầm, và đưa tin về các công cụ bỏ phiếu dựa trên ZK mới giúp bảo vệ tính ẩn danh trong khi vẫn chứng minh được tính đủ điều kiện.

Những người ủng hộ cho rằng bỏ phiếu ẩn danh có thể ngăn chặn sự đe dọa và bảo vệ tính độc lập của tư pháp. Họ lưu ý rằng tính bí mật đã tồn tại trong các cuộc thảo luận của bồi thẩm đoàn và bầu chọn giáo hoàng. Tuy nhiên, các nhà phê bình cảnh báo rằng quá nhiều ẩn danh có thể làm suy yếu sự giám sát và giảm lòng tin của công chúng vào các tổ chức. Do đó, thách thức là tìm ra sự cân bằng giữa an toàn và minh bạch.

Buterin cũng cảnh báo rằng các hệ thống “mỗi người một ID”—dù được bảo vệ bởi ZK—vẫn có thể dẫn đến ép buộc nếu bị tập trung hóa. Thay vào đó, ông ủng hộ các mô hình “nhận dạng đa nguyên,” nơi nhiều nhà phát hành phi tập trung cùng chia sẻ quyền xác minh để ngăn chặn lạm dụng.

Top Zero Knowledge (ZK) Coins Market Cap Chart | CoinGecko

Ngành Zero Knowledge (ZK) rộng lớn hiện đang có vốn hóa thị trường là 8.45 billions USD, phản ánh mức giảm nhẹ 0.2% trong 24 giờ qua, theo dữ liệu từ CoinGecko. Dù giảm nhẹ, lĩnh vực này vẫn là một trong những phân khúc phát triển nhanh nhất trong hạ tầng blockchain, được thúc đẩy bởi nhu cầu về tính riêng tư và khả năng tính toán mở rộng.

Tổng thể, cuộc tranh luận cho thấy mật mã ZK đang phát triển từ một công cụ mở rộng blockchain thành một biện pháp bảo vệ dân sự. Khi các nhà hoạch định chính sách và nhà phát triển khám phá các hệ thống này, sự chuyển đổi mạnh mẽ hơn từ quyền riêng tư sang trách nhiệm giải trình sẽ định hình giai đoạn tiếp theo của quản trị số.