Liệu các lệnh trừng phạt của EU có làm tắc nghẽn các tuyến stablecoin ruble vào Bitcoin không?

Liên minh Châu Âu (EU) đang tiến hành siết chặt A7A5, token được bảo chứng bằng đồng ruble đang chuyển hàng tỷ USD qua Kyrgyzstan vào các thị trường crypto châu Âu, nhưng dữ liệu hiện có cho thấy dòng tiền bị trừng phạt này chỉ chiếm 2,37% tổng khối lượng giao dịch Bitcoin trên toàn khối.

Theo Bloomberg News đưa tin ngày 6/10, EU đã đề xuất các biện pháp trừng phạt đối với A7A5, stablecoin do công ty thanh toán xuyên biên giới A7 và ngân hàng quốc doanh Nga Promsvyazbank (PSB) phát hành.

Các hạn chế này sẽ cấm các tổ chức có trụ sở tại EU tham gia vào các giao dịch liên quan đến token này. Khối cũng dự định nhắm mục tiêu vào một số ngân hàng tại Nga, Belarus và Trung Á vì đã hỗ trợ các giao dịch liên quan đến crypto.

A7 thuộc sở hữu của nhà băng Moldova Ilan Shor và PSB, cả hai đều đã bị Anh, EU và Mỹ trừng phạt vào năm 2022 sau khi Nga xâm lược Ukraine.

Garantex, sàn giao dịch crypto có trụ sở tại Nga đã giúp tạo ra A7A5, cũng bị trừng phạt cùng năm, trong khi A7 bị trừng phạt vào đầu năm 2025.

Bất chấp các biện pháp này, hoạt động của A7 vẫn tiếp tục mở rộng. Công ty đã ra mắt hối phiếu kỹ thuật số cho các thanh toán quốc tế thông qua công ty con tại Kyrgyzstan, cho phép người nắm giữ nhận token A7A5 trên mạng Tron hoặc đổi lấy đồng ruble Nga.

Elliptic tính toán có 41,6 tỷ token A7A5 lưu hành tính đến ngày 26/9, trị giá 496 triệu USD, với tổng giá trị giao dịch tích lũy đạt 68 tỷ USD.

A7A5 thống trị các tuyến chuyển đổi ruble sang crypto

Mạng lưới A7 vận hành tuyến đường nổi bật nhất để chuyển đổi ruble sang các thị trường crypto.

Theo các báo cáo, người dùng chuyển đổi ruble Nga sang A7A5 trong hệ thống A7/Old Vector, giao dịch stablecoin này trên sàn Grinex đăng ký tại Kyrgyzstan, sau đó đổi sang stablecoin đô la, thường là USDT.

Các token được phát hành trên Ethereum và Tron trước khi chuyển đến người nhận, bao gồm cả các nhà cung cấp dịch vụ tài sản ảo có trụ sở tại EU.

Một tuyến đường thứ hai chạy qua các thị trường OTC và peer-to-peer tại Nga sang USDT, thường được thực hiện trên TRON.

Mỹ đã trừng phạt Netex24 và Bitpapa vì vận hành các cổng chuyển đổi crypto phục vụ các đối tượng bị trừng phạt.

Thêm vào đó, nhà cung cấp dịch vụ OTC lớn nhất, Garantex, đã tạm ngừng dịch vụ sau khi Tether đóng băng các ví chứa khoảng 2,5 tỷ ruble vào tháng 3.

Một kênh thứ ba dựa vào các “trung tâm trung chuyển” khu vực. Các tổ chức giám sát nhấn mạnh hệ sinh thái VASP của Kyrgyzstan đang mở rộng nhanh chóng, trong khi các nhà chức trách Thổ Nhĩ Kỳ đã siết hạn mức chuyển stablecoin xuống còn 3.000 USD/ngày và 50.000 USD/tháng để đối phó với hoạt động chuyển tiền qua lãnh thổ của họ.

Garantex, Grinex và A7 có liên hệ với nhau

Theo Bộ Tài chính Mỹ, Grinex được lập ra bởi các nhân viên của Garantex ngay sau khi bị cơ quan thực thi pháp luật can thiệp, với tiền gửi của khách hàng Garantex được chuyển sang để hoạt động có thể tiếp tục.

Việc đăng ký doanh nghiệp dự kiến sẽ hoàn tất vào cuối năm 2024 với hoạt động bắt đầu từ đầu năm 2025.

Bộ Tài chính cho biết A7A5 được tạo ra “cho khách hàng Nga của A7”, với Old Vector hợp tác cùng Garantex trong quá trình phát triển token này.

OFAC đã chỉ định A7 và hai công ty con cùng Old Vector, mô tả A7 là nền tảng thanh toán xuyên biên giới được sử dụng để né tránh trừng phạt.

A7A5 và Grinex hiện là các tuyến chính để chuyển đổi ruble sang crypto, thay thế cho cơ sở hạ tầng trước đây bị gián đoạn bởi các lệnh trừng phạt.

Dòng ruble chỉ chiếm một phần nhỏ khối lượng Bitcoin tại EU

Cặp euro với Bitcoin (BTC/EUR) là cặp giao dịch chính trên các sàn EU. Báo cáo của Kaiko về châu Âu cho thấy giao dịch bằng euro tập trung ở một số nền tảng EU, với BTC/EUR là cặp euro phổ biến nhất.

Khối lượng giao dịch bằng euro đã tăng vọt trong năm 2024, với tỷ trọng BTC-EUR trong tổng giao dịch BTC-fiat toàn cầu tăng lên khoảng 10%.

Ngoài euro, chỉ một vài cặp BTC với tiền tệ quốc gia duy trì được thanh khoản ổn định trên các sàn EU.

Zonda của Ba Lan thường xuyên niêm yết BTC/PLN là thị trường sôi động nhất. Sàn Coinmate của Séc vận hành các thị trường BTC/CZK. Các cặp nội địa này có ý nghĩa trong nước nhưng vẫn nhỏ so với BTC/EUR trên toàn khối.

Trong bối cảnh này, dữ liệu công khai hiện có cho thấy thanh khoản liên kết với ruble chỉ chiếm một phần nhỏ trong giao dịch Bitcoin tại châu Âu.

Báo cáo ngày 9/9 của Cơ quan Chứng khoán và Thị trường Châu Âu cho thấy khối lượng giao dịch Bitcoin trên các sàn EU được quản lý đạt khoảng 7,5 nghìn tỷ USD trong nửa đầu năm 2025.

Phân tích ngày 26/9 của Elliptic cho thấy A7A5 đã xử lý 68 tỷ USD giao dịch on-chain, thấp hơn con số 89 tỷ USD mà nhà sáng lập A7 Ilan Shor báo cáo ngày 4/9 trong một bài phát biểu trực tuyến gửi Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Báo cáo ngày 6/10 của Trung tâm Thông tin Phục hồi cho biết Giám đốc Bộ phận Bán hàng của A7 nói rằng 6% các khoản thanh toán của công ty được chuyển đến châu Âu tính đến cuối tháng 8.

Áp dụng tỷ lệ 6% này, dòng tiền hướng về châu Âu dao động từ 4,08 tỷ USD đến 5,34 tỷ USD, dựa trên số liệu của Elliptic và Shor.

Ngay cả khi lấy ước tính cao hơn, dòng A7A5 vào châu Âu chỉ chiếm khoảng 0,071% tổng khối lượng Bitcoin tại EU trong nửa đầu năm 2025.

Tuy nhiên, phép tính này chỉ tính riêng tuyến A7A5 và không bao gồm các tuyến OTC/P2P cũ, hoạt động tại các trung tâm khu vực và dòng tiền trực tiếp từ các sàn Nga.

Khi tính thêm các kênh này, dù thiếu dữ liệu công khai đầy đủ nhưng xuất hiện trong các lệnh trừng phạt, tổng mức tiếp xúc của ruble với thị trường Bitcoin EU có khả năng cao gấp nhiều lần so với riêng A7A5.

Một ước tính thận trọng đặt tổng dòng ruble sang Bitcoin ở mức 2,37% tổng khối lượng giao dịch tại EU, cho thấy cơ sở hạ tầng bị trừng phạt, dù đáng kể về mặt tuyệt đối, vẫn chỉ hoạt động ở rìa thanh khoản crypto châu Âu chứ không phải là cốt lõi.

Ý nghĩa của lệnh trừng phạt EU đối với thị trường Bitcoin

Lệnh trừng phạt EU đề xuất nhắm vào A7A5 nhằm cắt đứt một kênh né tránh trừng phạt cụ thể thay vì giải quyết các mối đe dọa hệ thống đối với thanh khoản Bitcoin tại châu Âu.

Ước tính mức tiếp xúc 2,37% cho thấy việc chặn các tuyến stablecoin ruble sẽ chỉ có tác động hạn chế ngay lập tức lên sổ lệnh BTC/EUR toàn khối.

Hành động này cho thấy sự phối hợp quản lý ngày càng tăng. Bộ Tài chính Mỹ, chính phủ Anh và nay là các nhà chức trách EU đã lần lượt hành động chống lại mạng lưới A7, thể hiện sự sẵn sàng nhắm vào hạ tầng crypto bất kể khu vực pháp lý.

Đối với các thành viên thị trường, lệnh trừng phạt tạo ra gánh nặng tuân thủ thay vì gây sốc về thanh khoản.

Các VASP có trụ sở tại EU phải rà soát tiếp xúc với A7A5 và cắt đứt quan hệ với các thực thể bị chỉ định, nhưng sự thống trị của các cặp BTC/EUR trên các sàn lớn giúp giao dịch chính thống tại châu Âu tránh được gián đoạn trực tiếp.

Câu hỏi lớn hơn là liệu các nhà chức trách có thể duy trì thực thi khi các đối tượng bị trừng phạt chuyển sang các tuyến mới hay không.

Sự gián đoạn của Garantex vào tháng 3/2025 đã dẫn trực tiếp đến việc Grinex được thành lập chỉ trong vài ngày. Trừ khi các biện pháp thực thi nhắm vào nhu cầu cơ bản do các thực thể Nga tạo ra để chuyển vốn qua biên giới, các kênh mới sẽ xuất hiện nhanh chóng như các kênh cũ bị đóng lại.

Bài viết Will EU sanctions choke ruble stablecoin routes into Bitcoin? xuất hiện đầu tiên trên CryptoSlate.