Liệu “tiền thưởng thuế quan” 2.000 USD do Trump công bố có thực sự mang lại bữa tiệc thanh khoản không?

Tiêu đề gốc: Một “món quà” Giáng Sinh trị giá 2.000 đô la: Trump và khoản lợi tức từ thuế quan

Tác giả gốc: Revelation on Chain

 

Mỗi dịp Giáng Sinh, trẻ em đều nhận được món quà từ một ông già bí ẩn mà không bao giờ hỏi về chi phí của món quà đó. Ngày nay, Donald Trump đang cố gắng đóng vai ông già Noel trong thế giới người lớn, hứa hẹn phát cho mỗi người một “lợi tức thuế quan” trị giá 2.000 đô la từ trên trời rơi xuống, và tuyên bố rằng món quà này sẽ do các “nhà máy nước ngoài” xa xôi chi trả. Thị trường crypto đã phấn khích như một lũ trẻ nôn nóng xé quà. Nhưng trong màn ảo thuật hoành tráng này có một chi tiết bị bỏ qua: Trước khi vỗ tay cho chú thỏ xuất hiện từ hư không, không ai hỏi nó được đổi bằng bữa tối của ai. Và tối nay, ai sẽ phải nhịn đói?

I. Khi Tổng thống tuyên bố phát tiền toàn quốc: Một bữa tiệc dành cho thị trường

 

Nguồn: Donald Trump

Và thị trường crypto chính là vị khách chỉ quan tâm đến mùi thơm của bữa tiệc, chẳng màng ai sẽ trả tiền cho bữa tối ấy.

Lần gần nhất khiến họ hưng phấn là những tấm séc kích thích kinh tế thời đại dịch; lần này, món chính của bữa tiệc là chiêu trò mới của Donald Trump—“lợi tức thuế quan” (Tariff Dividend). Ông già Noel 79 tuổi “lên sóng” sớm hơn một tháng này đã chính thức tuyên bố trên nền tảng xã hội Truth Social vào ngày 9 tháng 11 rằng sẽ phát 2.000 đô la tiền mặt cho mỗi người Mỹ có thu nhập trung bình và thấp. Và “phép màu” tạo ra số tiền này không phải là máy in tiền truyền thống, mà là thuế nhập khẩu mà ông yêu thích.

Thị trường vỗ tay rầm rộ không chút do dự. Chỉ trong vài phút sau khi tin tức được công bố, bitcoin tăng 1,75%, ethereum tăng 3,32%. Các đồng coin bảo mật nhạy cảm hơn với câu chuyện “phát tiền ẩn danh” như Zcash và Monero còn ghi nhận mức tăng hai chữ số điên cuồng. Khối lượng giao dịch trên các sàn crypto tăng vọt, mạng xã hội tràn ngập tiếng hò reo về “bull run kích thích mới”.

Rõ ràng, với những “đứa trẻ” phấn khích này, ông già Noel đã lên đường với chiếc xe trượt tuyết.

Món quà mở sớm: Nguồn gốc của lợi tức

Niềm đam mê thuế quan của Trump bắt nguồn từ lời hứa tranh cử năm 2016—“Nước Mỹ trên hết”.

Ông tin rằng thuế quan cao sẽ bảo vệ ngành sản xuất Mỹ và khiến nước ngoài phải trả nợ cho Mỹ. Sau khi nhậm chức, ông nhanh chóng phát động các cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, EU và các nền kinh tế khác, áp thuế cao lên thép, nhôm và hàng tiêu dùng nhập khẩu.

Lý luận này đơn giản nhưng nguy hiểm: Thuế quan được mô tả như “phí bảo vệ” do nước ngoài trả, chứ không phải là một loại thuế ngầm mà người tiêu dùng Mỹ phải gánh chịu.

Đến năm tài chính 2025, thu nhập từ thuế quan của Mỹ lên tới 195 tỷ đô la. Trump nhiều lần tuyên bố khoản thu này có thể dùng để trả khoản nợ quốc gia 37 nghìn tỷ đô la của Mỹ. Tuy nhiên, các nhà kinh tế chỉ ra rằng doanh nghiệp chỉ chuyển chi phí sang người tiêu dùng, kết quả là lạm phát tăng và sức mua giảm.

Nhưng trong mắt những người ủng hộ Trump, đây là một chiến thắng—thuế quan khiến “nước ngoài trả tiền, nước Mỹ giàu hơn”. Câu chuyện này đã đặt nền móng chính trị cho đề xuất “lợi tức thuế quan” của ông.

Lợi tức ra đời như thế nào?

Khái niệm “lợi tức thuế quan” không phải tự nhiên mà có, trong một cuộc phỏng vấn truyền hình tháng trước, Trump đã ám chỉ kế hoạch hoàn trả một phần thu nhập từ thuế quan cho người Mỹ—mỗi người từ 1.000 đến 2.000 đô la. Ông tuyên bố chính sách này mỗi năm có thể mang lại hơn 1 nghìn tỷ đô la, đủ để chia cho toàn dân.

Ngày 9 tháng 11, ông chính thức công bố kế hoạch trên Truth Social: “Chúng ta đang thu hàng nghìn tỷ đô la và sẽ sớm bắt đầu trả khoản nợ khổng lồ của mình. Mỗi người (không bao gồm người thu nhập cao!) sẽ nhận được ít nhất 2.000 đô la lợi tức.”

Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent sau đó ám chỉ lợi tức có thể phát dưới dạng giảm thuế. Nhưng Trump không đưa ra chi tiết cụ thể.

Nói cách khác, chiếc hộp quà lấp lánh này khi mở ra lại trống rỗng. Không có lịch trình, không có tiêu chuẩn đủ điều kiện, càng không có sự phê chuẩn của Quốc hội.

Theo tính toán của các nhà phân tích đầu tư tại Kobeissi Letter, dựa trên mô hình phân phối séc kích thích thời đại dịch, hiện có khoảng 220 triệu người trưởng thành Mỹ đủ điều kiện nhận séc kích thích này. Về hình thức, nghe như một “đổi mới tài khóa”; về thực chất, nó là một kịch bản chính trị lặp lại: hô khẩu hiệu trước, kích thích phản ứng thị trường.

Về hình thức, nghe như một “đổi mới tài khóa”; về thực chất, nó là một kịch bản chính trị lặp lại: hô khẩu hiệu trước, kích thích phản ứng thị trường.

Thị trường có trí nhớ cơ bắp. Nó nhớ rõ năm 2020, séc kích thích của chính phủ Mỹ đã đưa bitcoin từ 4.000 đô la lên 69.000 đô la, tạo nên bull run điên cuồng nhất lịch sử crypto. Thị trường tự nhiên kỳ vọng “lịch sử lặp lại”, mở ra bữa tiệc điên rồ nhất lịch sử crypto. Giờ đây, giai điệu quen thuộc lại vang lên, thị trường tự nhiên kỳ vọng “lịch sử lặp lại”.

Nhưng lần này, màn ảo thuật của ảo thuật gia đã có sơ hở: bữa tiệc năm ấy là do Fed in ra rượu; còn “lợi tức” hôm nay chỉ là rót rượu của một số khách cho những khách khác. Nó không phải bữa tiệc mới, chỉ là một màn bày lại thuế. Quy mô và tính bền vững đều đầy dấu hỏi.

Sau vòng kích thích trước, lạm phát Mỹ gần chạm 10%.

II. Bữa tiệc ứng trước và hóa đơn chưa thanh toán: cảm xúc, cuồng nhiệt, ảo ảnh

Bữa tiệc ngắn hạn của thị trường: cảm xúc dẫn lối, tiền mặt chưa tới

Thị trường crypto luôn phản ứng nhanh với các câu chuyện.

Trong 24 giờ sau khi tin tức được công bố (UTC+8), bitcoin, ethereum, solana và các đồng crypto lớn đều tăng giá.

“Cổ phiếu và bitcoin chỉ có một phản ứng với kích thích—tăng giá.” Nhà đầu tư Anthony Pompliano viết trên X cá nhân sau khi tin tức được công bố.

Nhà ủng hộ bitcoin, Simon Dixon, thì nhắc nhở: “Nếu bạn không đầu tư 2.000 đô la này vào tài sản, nó sẽ bị lạm phát nuốt chửng, hoặc dùng để trả nợ, cuối cùng lại chảy về ngân hàng.”

Lời này đã nói lên tâm lý cốt lõi của thị trường: Dù kích thích có thực sự được thực hiện hay không, kỳ vọng thanh khoản mới là nhiên liệu cho giá tăng.

Nhưng đợt tăng này giống như một ảo ảnh đầu cơ tâm lý.

1. Trước hết, chính sách này chưa được bất kỳ cơ quan lập pháp nào phê chuẩn. Nếu Tòa án Tối cao phán quyết thuế quan liên quan là bất hợp pháp, kế hoạch lợi tức có thể chết yểu.

2. Thứ hai, ngay cả khi thực hiện, điều đó cũng có nghĩa là thu nhập ngân sách được phân phối trực tiếp, chứ không phải dùng để giảm nợ. Cam kết của Trump về “dùng tiền nước ngoài trả nợ Mỹ” rất có thể lại thất hứa.

3. Quan trọng hơn, phát tiền mặt quy mô lớn sẽ đẩy áp lực lạm phát lên cao, buộc Fed phải áp dụng chính sách tiền tệ diều hâu hơn. Khi đó, thanh khoản bị siết lại, tài sản rủi ro sẽ chịu ảnh hưởng đầu tiên.

Các nhà phân tích đầu tư trong ngành cảnh báo, dù một phần tiền lợi tức sẽ chảy vào thị trường đẩy giá tài sản lên, nhưng về lâu dài, hậu quả sẽ là lạm phát tiền pháp định và sức mua giảm.

Cuộc chơi dự đoán thị trường: Kalshi v.s Polymarket

Đằng sau cảm xúc cuồng nhiệt là một cuộc chiến pháp lý. Tòa án Tối cao Mỹ hiện đang xét xử vụ hợp pháp hóa thuế quan. Tính đến trước ngày 10 tháng 11, theo dữ liệu từ thị trường dự đoán phi tập trung Polymarket, các nhà giao dịch chỉ đánh giá xác suất Tòa án Tối cao phê duyệt là 23%; trên nền tảng dự đoán Kalshi, con số này còn thấp hơn, chỉ 22%. Nói cách khác, đa số thị trường đặt cược kế hoạch này cuối cùng sẽ bị tư pháp bác bỏ.

Nguồn: Polymarket

Nhưng bản thân Trump rõ ràng là một “đạo diễn kịch” xuất sắc hơn. Ông trực tiếp phản biện trên Truth Social:

“Tổng thống Mỹ được Quốc hội trao quyền dừng mọi giao thương với nước ngoài—còn nghiêm trọng hơn nhiều so với áp thuế—mà lại không thể đánh thuế vì mục đích an ninh quốc gia? Đó là logic gì vậy?”

Thấy không, chỉ với một câu, ông đã biến một tranh cãi khô khan thành một vở kịch chính trị về “chủ quyền” đầy khéo léo.

Chiến lược kịch tính này, với một người từng cameo trong bộ phim Giáng Sinh kinh điển “Home Alone 2”, chỉ đường cho nhân vật chính nhỏ tuổi tìm sảnh lớn, quả là bản năng thứ hai.

III. Đằng sau kẹo Giáng Sinh: một chiếc răng sâu mang tên “lạm phát”.

Nói cách khác, đằng sau bữa tiệc ngắn hạn là một kịch bản quen thuộc, đạo diễn không đổi, chỉ là để lại vấn đề cho diễn viên tiếp theo.

“Lợi tức thuế quan” được đóng gói như một hộp quà Giáng Sinh, nhưng thực ra nó giống một viên kẹo Giáng Sinh tan ngay trong miệng, vị ngọt ngào (kích thích ngắn hạn) qua đi, chỉ còn lại chiếc răng sâu “lạm phát” khó chữa.

1. 195 tỷ đô la thu nhập từ thuế quan, so với khoản nợ quốc gia 37 nghìn tỷ đô la, chẳng khác nào dùng một đồng xu lấp đầy bể bơi. Phát thẳng đồng xu này chẳng khác nào dùng tiền tương lai để mua lấy tiếng vỗ tay hiện tại.

2. Sự nổi tiếng chính trị ngắn hạn đổi lấy rủi ro tài khóa dài hạn. Các nhà kinh tế cảnh báo, chính sách này có thể tạo ra “lạm phát kép”: thuế quan đẩy chi phí lên, lợi tức kích thích nhu cầu, giống như vừa đạp ga vừa đạp phanh cho một chiếc xe đã chạy quá tốc độ, cuối cùng chỉ khiến động cơ quá nhiệt, xe hỏng người chết.

3. Khía cạnh địa chính trị cũng không thể xem nhẹ. Bữa tiệc gia đình ồn ào này có thể khiến hàng xóm (các quốc gia khác) phàn nàn, thậm chí trả đũa. Khi quả cầu tuyết chiến tranh thương mại lại bay, chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ kêu răng rắc, đặc biệt với ngành khai thác crypto phụ thuộc vào chip toàn cầu, đây chẳng khác nào một trận bão tuyết.

Nói cách khác, đằng sau bữa tiệc ngắn hạn là một kịch bản quen thuộc. Ông già Noel chỉ nhét một hóa đơn ghi “lạm phát”, “thâm hụt” và “chiến tranh thương mại” vào chiếc tất Giáng Sinh năm sau.

IV. Người cuối cùng rời bàn tiệc

Trong vở kịch chính trị hoành tráng này, ông già Noel Trump không chỉ chuẩn bị món quà đặc biệt cho người dân thường mà còn cho cả thế giới crypto. Khi ông tuyên bố sẽ rút 2.000 đô la từ chiếc túi đỏ mang tên “thuế quan” cho mỗi người Mỹ, toàn bộ thị trường crypto như nghe thấy tiếng chuông đêm Giáng Sinh vang lên sớm.

Giờ đây, chiếc xe trượt tuyết của lịch sử dường như lại chạy theo lối mòn cũ. Những đứa trẻ trong thị trường (nhà đầu tư nhỏ lẻ) háo hức dõi theo ống khói, tin rằng một phần quà sẽ rơi thẳng vào ví crypto của mình, mở ra một “altseason” mới.

Tuy nhiên, mỗi đứa trẻ tin vào ông già Noel cuối cùng đều phải đối mặt với một câu hỏi thực tế: Giá của món quà là gì?

Lần này, món quà của ông già Noel không phải được tạo ra từ xưởng ở Bắc Cực, mà ông chỉ hào phóng quẹt nát thẻ tín dụng quốc gia. Bữa tiệc trị giá hơn 400 tỷ đô la này, hóa đơn chính là “lạm phát”. Khi sức nóng của lễ hội khiến cả căn phòng (nền kinh tế) trở nên quá nóng, người lớn (Fed) có thể sẽ phải mở cửa sổ cho gió lạnh (tăng lãi suất) thổi vào, kết thúc bữa tiệc sớm.

Vì vậy, trước mặt mỗi nhà đầu tư crypto là một hộp quà được gói ghém đẹp đẽ. Ngắn hạn, nó lấp lánh ánh hào quang của lịch sử lặp lại; nhưng về lâu dài, mặt sau của hộp có thể in một hóa đơn “lạm phát” bằng chữ nhỏ.

Liệu đây có phải là món quà thực sự làm ấm cả mùa đông, hay chỉ là viên kẹo Giáng Sinh tan ngay trong miệng nhưng để lại răng sâu? Đối với các tín đồ crypto, lựa chọn tin vào câu chuyện nào sẽ quyết định họ có thể rút lui an toàn khỏi bữa tiệc này hay không.

The last one to leave the party pays the bill.

 

Đọc thêm:

Viết lại kịch bản năm 2018, chính phủ Mỹ ngừng hoạt động = giá bitcoin sẽ tăng vọt?

1 tỷ đô la stablecoin bốc hơi, sự thật đằng sau chuỗi nổ liên hoàn DeFi?

Diễn biến vụ squeeze MMT: Một trò chơi hút tiền được thiết kế kỹ lưỡng