Khi đầu tư mạo hiểm không còn "mạo hiểm" nữa, ai sẽ là người chịu thiệt?

Berachain đã cấp cho một quỹ đầu tư điều khoản hoàn trả đặc biệt trong vòng gọi vốn, khiến khoản đầu tư mạo hiểm của quỹ này gần như “không có rủi ro”.

Tác giả: Nicky, Foresight News

Ngày 25 tháng 11, theo báo cáo của Unchained, các tài liệu được tiết lộ cho thấy dự án Layer 1 Berachain đã cung cấp cho quỹ Nova Digital thuộc Brevan Howard một điều khoản hoàn trả đặc biệt trong vòng gọi vốn B, khiến khoản đầu tư 25 triệu USD của quỹ này gần như “không có rủi ro”. Hợp đồng “âm dương” này đã gây ra nhiều tranh cãi trong ngành công nghiệp crypto, đồng thời khiến thị trường phải nhìn nhận lại những trò chơi vốn đằng sau hào quang của các dự án nổi bật.

Smokey the Bera, đồng sáng lập Berachain, đã phủ nhận tính chính xác của báo cáo, nhấn mạnh rằng Brevan Howard vẫn là một trong những nhà đầu tư lớn nhất của dự án, khoản đầu tư này liên quan đến nhiều thỏa thuận thương mại phức tạp, và điều khoản của Nova Digital được thiết lập nhằm phòng ngừa trường hợp token không thể niêm yết thành công.

Phía Berachain cho biết, quỹ Nova đã chủ động liên hệ và đề xuất dẫn đầu vòng gọi vốn này trước khi đầu tư, và khoản đầu tư dựa trên các điều khoản thống nhất. Ngoài ra, thỏa thuận phụ gây tranh cãi được thiết lập để đáp ứng yêu cầu của đội ngũ tuân thủ của Nova, chứ không phải để đảm bảo vốn đầu tư không bị thua lỗ do biến động thị trường. Hiện tại, Brevan Howard vẫn là một trong những holder lớn nhất của token Berachain và tiếp tục mua thêm BERA trong thời gian thị trường biến động, chứ không phải đã rút lui như báo cáo đề cập. Đồng thời, nội dung về việc các nhà đầu tư khác được hưởng điều khoản MFN (Most Favored Nation) trong báo cáo là hoàn toàn sai sự thật.

Tuy nhiên, lời giải thích này vẫn chưa thể xóa bỏ hoàn toàn nghi ngờ của thị trường về sự thiếu minh bạch thông tin.

Berachain bắt nguồn từ dự án NFT “Gấu hút thuốc” năm 2021, sau đó nhờ cơ chế đồng thuận Proof of Liquidity (PoL) và mô hình ba token (BERA, BGT, Honey), đã hoàn thành gọi vốn hơn 100 millions USD. Tháng 3 năm 2024, dự án hoàn thành vòng gọi vốn B với định giá 1.5 billions USD, huy động được hơn 69 millions USD do Framework Ventures và Nova Digital đồng dẫn đầu.

BERA đã được niêm yết trên các sàn giao dịch lớn như Binance, Upbit vào ngày 6 tháng 2 năm 2025, giá đóng cửa ngày đầu đạt 8,7 USD, sau đó cao nhất lên tới 9,19 USD, đến cuối tháng 3 giá token bắt đầu giảm. Tính đến thời điểm viết bài, theo dữ liệu từ Bitget, giá BERA là 1,03 USD, vốn hóa thị trường đạt 138 millions USD, FDV là 534 millions USD.

Theo tài liệu được tiết lộ, Nova Digital đã đầu tư 25 millions USD vào Berachain vào tháng 3 năm 2024, mua token BERA với giá 3 USD mỗi token. Là đồng dẫn đầu vòng gọi vốn B, quỹ này đã ký một thỏa thuận phụ vào ngày 5 tháng 3 năm 2024, qua đó nhận được quyền yêu cầu hoàn trả toàn bộ vốn đầu tư trong vòng một năm sau TGE. Điều này có nghĩa là nếu giá token BERA không tốt, Nova Digital có thể yêu cầu Berachain hoàn trả toàn bộ vốn đầu tư trước ngày 6 tháng 2 năm 2026.

Giá BERA hiện tại đã giảm khoảng 66% so với giá đầu tư của Nova Digital. Nếu tính theo giá hiện tại, khoản lỗ trên sổ sách của Framework Ventures – đồng dẫn đầu vòng gọi vốn – đã vượt quá 50 millions USD.

Theo tokenomics của Berachain, tổng số token phân bổ cho nhà đầu tư là 171,5 millions (chiếm 34,3% tổng cung), và có thời gian khóa một năm. Nếu Nova Digital thực hiện quyền hoàn trả, họ có thể phải từ bỏ quyền nhận token BERA, nhưng sẽ nhận lại 25 millions USD tiền mặt.

Nhiều luật sư trong ngành crypto cho biết, việc cung cấp quyền hoàn trả vô điều kiện sau TGE cho nhà đầu tư là cực kỳ hiếm. Trong đầu tư mạo hiểm truyền thống, nhà đầu tư phải chịu rủi ro dự án thất bại hoặc token mất giá, còn điều khoản này thực chất đã bảo vệ vốn cho Nova Digital.

Một điểm tranh cãi khác là liệu Berachain có nên tiết lộ điều khoản đặc biệt này cho các nhà đầu tư khác trong vòng gọi vốn B hay không. Hai nhà đầu tư ẩn danh trong vòng B cho biết dự án không thông báo cho họ về quyền hoàn trả của Nova Digital. Các luật sư crypto cho rằng điều này có thể vi phạm yêu cầu tiết lộ “thông tin quan trọng” trong luật chứng khoán, đồng thời liên quan đến điều khoản MFN trong một số thỏa thuận đầu tư.

Thú vị là, vào tháng 3 năm nay, đồng sáng lập dự án Smokey the Bera từng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn rằng: “Nếu được làm lại từ đầu, và đội ngũ có thể bắt đầu lại từ con số 0, có lẽ sẽ không bán nhiều nguồn cung token cho các quỹ đầu tư mạo hiểm như vậy.”

Bên cạnh tranh cãi về gọi vốn, hệ sinh thái của Berachain cũng đang đối mặt với nhiều thách thức. Theo dữ liệu từ DefiLlama, mặc dù tổng giá trị khóa (TVL) vẫn duy trì ở mức 275 millions USD, nhưng doanh thu phí trên chuỗi trong 24 giờ chỉ đạt 987 USD.

Đồng thời, theo dữ liệu từ Artemis, Berachain đã ghi nhận dòng vốn ròng chảy ra 367 millions USD trong năm nay, một số ứng dụng triển khai sớm trên Berachain đã đóng cửa hoặc chuyển sang các blockchain khác, mức độ hoạt động của cộng đồng giảm rõ rệt. Dù dự án cố gắng xoay chuyển tình thế bằng việc thu hút vốn tổ chức, như việc Greenlane Holdings – công ty niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ – dự kiến triển khai chiến lược kho bạc BERA trị giá 110 millions USD vào tháng 10 năm nay và lấy BERA làm tài sản dự trữ chính, nhưng giá token vẫn chưa thoát khỏi tình trạng ảm đạm.