Bitcoin đã giảm mạnh từ mức đỉnh lịch sử 125,000 USD vào tháng 10 năm 2025, chỉ trong vòng một tháng đã rơi xuống dưới 90,000 USD, mức điều chỉnh sâu hơn 25% khiến các nhà đầu tư không khỏi đặt câu hỏi: Liệu quy luật chu kỳ bốn năm quen thuộc còn hiệu nghiệm không?
Từ đợt halving tháng 4 năm 2024 đến khi lập đỉnh mới 120,000 USD vào tháng 10 năm 2025, Bitcoin đã trải qua gần 18 tháng. Nếu chỉ nhìn vào lộ trình này, dường như nó vẫn đang vận hành theo quy luật chu kỳ: chạm đáy sau halving, lên đỉnh trong vòng một năm, rồi bước vào giai đoạn điều chỉnh.
Nhưng điều thực sự khiến thị trường nghi ngờ không phải là có tăng hay không, mà là nó không tăng như những lần trước. Không có những đợt tăng phi mã như năm 2017, cũng không có sự cuồng nhiệt đại chúng như năm 2021.
Điều gây bối rối hơn là, Bitcoin sau khi lập đỉnh mới chưa đầy một tháng đã rơi xuống dưới 90,000 USD, điều chỉnh hơn 25%, đây không phải là “giai đoạn cuối bong bóng” điển hình trong các chu kỳ trước, mà giống như thị trường chưa kịp nóng đã bị dập tắt.
I. Ba biểu hiện thị trường của sự “mất hiệu lực” chu kỳ
Đợt tăng giá này của Bitcoin diễn ra “không bình thường”. Theo nhịp lịch sử, 12-18 tháng sau halving, thị trường sẽ bước vào sóng tăng chính và cao trào cảm xúc. Thực tế cũng gần như vậy, tháng 10 năm 2025, Bitcoin đã lên đỉnh mới 125,000 USD.
Nhưng vấn đề thực sự nằm ở chỗ đợt tăng này không có sự điên cuồng cuối cùng, cũng không có sự tiếp nối cảm xúc đại chúng.
1. Giá tăng chậm, yếu và ngắn
● So với những chu kỳ trước với mức tăng gấp chục, thậm chí hàng chục lần, lần này, tính từ đáy cuối năm 2022 đến đỉnh, Bitcoin chỉ tăng 7-8 lần;
● Tính từ điểm halving, mức tăng chưa đến 2 lần, điều này chưa từng xảy ra trong lịch sử.
Sau lần halving đầu tiên năm 2012, Bitcoin tăng từ 12 USD lên 1,160 USD, tăng tới 96 lần;
Lần halving thứ hai năm 2016, giá từ 650 USD lên 19,700 USD, tăng 30 lần;
Lần halving thứ ba năm 2020, giá khởi điểm 8,700 USD, cao nhất chạm 67,000 USD, mức tăng giảm còn 7.7 lần;
Còn đợt halving mới nhất năm 2024, Bitcoin tăng từ 70,000 USD lên cao nhất 126,000 USD, mức tăng khoảng 1.8 lần.
2. Cảm xúc biến mất: Altcoin không tăng, nhà đầu tư nhỏ lẻ chưa vào
● Mỗi đỉnh bull run trước đây, dòng tiền on-chain sôi động, altcoin tăng mạnh, nhà đầu tư nhỏ lẻ đổ xô vào, nhưng lần này đến nay, tỷ lệ thống trị vốn hóa của Bitcoin vẫn duy trì gần 59%.
● Điều này cho thấy phần lớn dòng tiền vẫn ở các đồng coin lớn, altcoin chưa bắt nhịp, sự luân chuyển cũng thiếu sức bùng nổ.
3. Sau khi ETF chiếm ưu thế, nhịp điệu thị trường thay đổi
● Sau khi ETF ra mắt, các tổ chức bắt đầu mua vào liên tục, trở thành lực lượng chính của thị trường. Tổ chức hành động lý trí hơn, kiểm soát biến động tốt hơn, khiến biên độ cảm xúc thị trường giảm, nhịp giao dịch trở nên mượt mà hơn.
● Tuần qua, dòng tiền tổ chức rút ra quy mô lớn, ví dụ hai ngày trước, ETF Bitcoin tại Mỹ rút ròng trong ngày lên tới 523 triệu USD, tổng cộng trong tháng vượt 2 tỷ USD.
II. Logic nền tảng: Những quy luật chu kỳ nào vẫn còn hiệu lực
Dù bề ngoài hỗn loạn, nhưng phân tích sâu cho thấy lý thuyết chu kỳ bốn năm chưa hoàn toàn mất tác dụng. Những yếu tố cơ bản như thay đổi cung-cầu do halving vẫn còn tác động, chỉ là biểu hiện nhẹ nhàng hơn trước.
1. Logic cung ứng dài hạn của halving
● Bitcoin halving mỗi bốn năm, nghĩa là nguồn cung mới liên tục giảm. Cơ chế này về lâu dài vẫn là logic then chốt hỗ trợ giá tăng. Tháng 4 năm 2024, Bitcoin hoàn thành halving lần thứ tư, phần thưởng block giảm từ 6.25 BTC xuống 3.125 BTC.
● Dù tổng cung Bitcoin đã gần 94%, tác động biên của mỗi lần halving nhỏ dần, nhưng kỳ vọng về sự khan hiếm trên thị trường vẫn chưa biến mất.
2. Chỉ số on-chain mang tính chu kỳ
Hành vi nhà đầu tư Bitcoin thể hiện chu kỳ “tích trữ – chốt lời”, điều này vẫn thể hiện rõ qua dữ liệu on-chain.
● MVRV là tỷ lệ giá trị thị trường so với giá trị thực tế, khi MVRV tăng cao, nghĩa là Bitcoin bị định giá quá mức. Cuối năm 2023, MVRV giảm xuống 0.8, khi thị trường tốt năm 2024 từng tăng lên 2.8, đầu năm 2025 điều chỉnh, MVRV giảm về dưới 2.
● SOPR có thể hiểu đơn giản là giá bán/giá mua. Theo quy luật chu kỳ, SOPR=1 được coi là ranh giới bull-bear.
● Trong chu kỳ này, bear market 2022 SOPR liên tục dưới 1, sau 2023 vượt lên 1 vào chu kỳ lãi. Giai đoạn bull market 2024-2025, chỉ số này phần lớn trên 1, phù hợp quy luật chu kỳ.
3. Mức tăng giảm dần dường như là tất yếu
Nhìn ở góc độ khác, đỉnh mỗi chu kỳ so với chu kỳ trước có mức tăng dần giảm, thực ra là sự phát triển bình thường của quy luật chu kỳ.
● Đỉnh 2013 đến 2017 tăng khoảng 20 lần, 2017 đến 2021 tăng còn khoảng 3.5 lần, còn lần này từ 69,000 USD lên 125,000 USD, tăng khoảng 80%.
● Biên độ giảm dần này là kết quả của quy mô thị trường mở rộng, động lực dòng tiền mới yếu đi, không có nghĩa là quy luật chu kỳ mất hiệu lực.
III. Ba động lực khiến chu kỳ “biến dạng”
Nếu chu kỳ vẫn còn, tại sao đợt tăng này lại khó đoán như vậy? Nguyên nhân là nhịp halving đơn lẻ trước đây nay bị nhiều yếu tố làm xáo trộn.
1. Ảnh hưởng cấu trúc của ETF và dòng tiền tổ chức
Kể từ khi ETF Bitcoin spot ra mắt năm 2024, cấu trúc thị trường đã thay đổi lớn.
● ETF là dòng tiền “chậm”, tăng thì hút vốn liên tục, giảm cũng có người mua vào. Nhưng cần lưu ý, tuần qua dòng tiền tổ chức rút ra quy mô lớn.
● ETF không chỉ mang lại dòng tiền mới lớn, mà còn tăng tính ổn định giá, và giá vốn trung bình của các vị thế này khoảng 89,000 USD, tạo thành vùng hỗ trợ hiệu quả. Điều này khiến nhịp thị trường Bitcoin chậm và ổn định hơn.
2. Câu chuyện phân mảnh, luân chuyển điểm nóng nhanh
● Đợt bull market trước (2020–2021), DeFi và NFT tạo ra trục giá trị rõ ràng, còn thị trường hiện tại giống như tập hợp các điểm nóng phân mảnh.
● Từ cuối 2023 đến đầu 2024, Bitcoin ETF và trào lưu inscription dẫn dắt, đến 2024 Solana và Meme nổi lên, rồi Crypto AI, AI Agent thành điểm nóng, năm 2025 InfoFi, Binance alpha, prediction market, x402 lần lượt xuất hiện.
● Điểm nóng luân chuyển quá nhanh, thiếu tính bền vững, khiến dòng tiền chuyển đổi liên tục, khó hình thành cấu trúc đầu tư trung-dài hạn.
3. Tính phản thân được củng cố
● Ngoài ETF, dòng tiền, câu chuyện, còn một hiện tượng nữa: chu kỳ đang “tự tác động”, tức là tính phản thân. Vì ai cũng biết quy luật halving, nên đều đặt cược trước, chốt lời trước, khiến thị trường bị chiết khấu sớm.
● Đồng thời, holder ETF, market maker tổ chức, thợ đào... cũng điều chỉnh chiến lược theo chu kỳ. Khi giá gần đỉnh lý thuyết, có thể xuất hiện nhiều người chốt lời sớm, khiến nhịp chu kỳ bị đẩy lên trước.
IV. Chuyên gia thị trường nhìn nhận tương lai chu kỳ ra sao
Trước sự bất định của thị trường, các KOL cũng có những nhận định khác nhau, qua đó có thể hiểu rõ hơn tâm lý thị trường hiện tại.
Bên bearish cho rằng chu kỳ đã chết.
● @BTCdayu cho rằng chu kỳ bốn năm đã không còn, Bitcoin chuyển từ động lực halving sang động lực tổ chức, tỷ trọng nhà đầu tư nhỏ lẻ sẽ dần bị pha loãng.
● CEO Bitwise @HHorsley cũng đăng tweet cho rằng mô hình “chu kỳ bốn năm” truyền thống không còn phù hợp, cấu trúc thị trường crypto đã thay đổi sâu sắc. Ông cho rằng thị trường thực ra đã vào bear market từ sáu tháng trước, hiện đang ở giai đoạn cuối.
Bên bullish vẫn tin vào hiệu lực chu kỳ.
● @Wolfy_XBT cho rằng nhịp halving chưa từng mất hiệu lực, bull market này đã kết thúc ngày 6/10, thị trường hiện vào đầu bear market. Quy luật chu kỳ bốn năm vẫn hiệu nghiệm, câu chuyện vĩ mô và cảm xúc ngắn hạn chỉ là nhiễu động.
Quan điểm trung lập cho rằng chu kỳ biến dạng.
● @0xSunNFT cho rằng từ chu kỳ halving bốn năm đến các sóng nhỏ, chu kỳ vẫn tồn tại. Mỗi đợt tăng đều có giai đoạn trầm lắng, quan trọng là hiểu nhịp chu kỳ.
● @lanhubiji có quan điểm gần với bài viết này, cho rằng chu kỳ không biến mất, nhưng đã “biến dạng”. Meme dư thừa, altcoin không hiệu quả, thị trường phân mảnh khiến việc nhận diện chu kỳ cần phương pháp mới.
● Trong cuộc trò chuyện giữa Raoul Pal và Chris Burniske, hai bên cũng có quan điểm khác nhau. Chris Burniske cho rằng chu kỳ này có thể đã kết thúc, còn Raoul Pal cho rằng chu kỳ vẫn tiếp diễn.
● Chris Burniske chỉ ra: “Theo khung đơn giản nhất, nếu bạn theo khung chu kỳ bốn năm, thì Bitcoin hiện đang tạo đỉnh, nếu bạn tin vào khung bốn năm, đúng không? Vậy bạn sẽ kỳ vọng đáy xuất hiện sau khoảng 12 tháng.”
V. Làm sao sống sót trong thị trường thay đổi
Với nhà đầu tư nhỏ lẻ như chúng ta, thực tế nhất có lẽ không phải là dự đoán chu kỳ, mà là xây dựng cảm nhận thị trường của riêng mình, ví dụ học cách dùng dữ liệu hỗ trợ phán đoán, tránh bẫy do biến động cảm xúc gây ra.
1. Đừng chỉ dùng “lịch halving” để phán đoán bull-bear
Giờ đây có nhiều yếu tố ảnh hưởng thị trường hơn: dòng tiền ETF, thanh khoản vĩ mô, cấu trúc đòn bẩy, vị thế tổ chức, sức mạnh câu chuyện altcoin, áp lực bán của thợ đào, lãi suất trái phiếu Mỹ, chu kỳ chứng khoán Mỹ, v.v. Chu kỳ đã trở thành một “hệ đa biến”.
2. Theo dõi dữ liệu on-chain và dòng tiền tổ chức
Học cách đọc các chỉ số on-chain như MVRV, SOPR..., hiểu thị trường đang ở giai đoạn chu kỳ nào. Đồng thời theo sát dòng tiền ETF, dòng tiền ròng liên tục vào hoặc ra là chỉ báo trực tiếp về thái độ ngắn hạn của tổ chức.
3. Áp dụng chiến lược barbell, cân bằng rủi ro và lợi nhuận
Với đa số người mới vào crypto, nên ít nhất phân bổ 50% danh mục vào Bitcoin, phần còn lại thử các tài sản khác. Nếu bạn vào đúng điểm, có thể rút tiền ra trước khi tài sản lập đỉnh mới, đó là lợi thế của bạn.
4. Quản lý cảm xúc, tránh FOMO
Bất cứ ai dùng đòn bẩy đều bị tổn thương, nhất là những người dùng giá Binance để tăng đòn bẩy, chắc chắn lỗ nặng. Thiệt hại lớn hơn là, lực mua tài sản long-tail vốn đã tạm dừng, sự kiện thảm họa càng khiến sự tạm dừng này nghiêm trọng hơn.
VI. Chu kỳ Bitcoin sẽ đi về đâu
● Sự thay đổi cấu trúc thị trường có thể là vĩnh viễn. Với sự ra đời của Bitcoin ETF và mức độ tham gia của tổ chức tăng lên, thị trường đã thay đổi căn bản.
Những thay đổi này bao gồm việc các tổ chức áp dụng và đầu tư nhiều hơn, tích hợp sâu hơn với thị trường tài chính truyền thống, cũng như sự minh bạch về quy định tại các nền kinh tế lớn. Những yếu tố này góp phần tạo nên môi trường thị trường trưởng thành hơn và có thể ít biến động hơn.
● Ảnh hưởng của các yếu tố vĩ mô ngày càng rõ nét. Thị trường crypto tuần qua lại trải qua biến động mạnh, khi nhà giao dịch phản ứng với các chỉ số kinh tế vĩ mô, giá biến động dữ dội, đặc biệt xoay quanh kỳ vọng tăng lãi suất của Mỹ.
Khi biên bản họp Fed mang tính “diều hâu” được công bố, kỳ vọng giảm lãi suất tháng 12 giảm xuống, khiến thị trường crypto bị bán tháo. Khi một quan chức Fed phát biểu bất ngờ theo hướng “bồ câu”, tâm lý thị trường lại thay đổi gần như ngay lập tức.
● Chu kỳ có thể kéo dài chứ không mất hiệu lực. Nhà phân tích crypto nổi tiếng Michaël van de Poppe cho rằng, chu kỳ thị trường Bitcoin và altcoin lần này còn lâu mới đạt đỉnh, sẽ kéo dài hơn và đạt mức giá cao hơn, chu kỳ bốn năm truyền thống đã trở thành quá khứ.
Quan điểm này thách thức dự báo chu kỳ dựa trên sự kiện halving lâu nay, ám chỉ động lực thị trường đang thay đổi do tổ chức tham gia, tiến triển quy định và yếu tố kinh tế vĩ mô.
Nhà phân tích Benjamin Cowen từng nhắc nhở: “Hãy chú ý, các death cross trước đây đánh dấu đáy cục bộ của thị trường. Tất nhiên, khi chu kỳ kết thúc, death cross không thể phục hồi. Nếu chu kỳ chưa kết thúc, thời gian phục hồi của Bitcoin sẽ bắt đầu vào tuần tới.”
Cấu trúc thị trường đã thay đổi, người tham gia đã thay đổi, cách lan truyền cảm xúc cũng thay đổi. Cách nhìn lịch để cược bull-bear như trước có lẽ đã lỗi thời, cần đọc được bức tranh lớn hơn. Chu kỳ không biến mất, chỉ là trở nên phức tạp hơn, cần cái nhìn tinh tế hơn để nhận diện sự tồn tại của nó.
