Con đường hồi sinh của Ethereum: Nâng cấp Pectra, định hình lại trải nghiệm người dùng và tổ chức lại nền tảng

Tiêu đề gốc: "Liệu Pectra, UX và Team Shuffle có thể hồi sinh ETH không?"

Nguồn gốc: PRATHIK DESAI VÀ TOKEN DISPATCH

Bản dịch gốc: Patti, ChainCatcher

"Một trong những tính năng nổi bật nhất của Bitcoin là giao thức của nó được thiết kế vô cùng tinh tế và ngắn gọn." Vitalik Buterin, nhà sáng lập Ethereum, đồng tiền điện tử lớn thứ hai, đã nói như vậy khi nói về Bitcoin, đồng tiền điện tử lớn nhất.

Thời điểm đưa ra những nhận xét này trùng với cuộc khủng hoảng bản sắc mà Ethereum đang phải đối mặt. Một tuần trước, Vitalik đã viết điều này trong bài đăng trên blog của mình “Đơn giản hóa L1”. Ba ngày sau, các nhà phát triển Ethereum đã triển khai bản nâng cấp phức tạp nhất từ trước đến nay của mạng lưới lên blockchain. Một mặt, ETH đã ghi nhận hiệu suất hàng tuần mạnh nhất kể từ năm 2021 sau bản nâng cấp Pectra vào thứ Tư. Mặt khác, những người đồng sáng lập hy vọng sẽ xây dựng lại mạng lưới với kiến trúc đơn giản hơn.

Liệu đây có phải là sự khởi đầu cho thời kỳ phục hưng của Ethereum hay chỉ là một bình minh giả tạo cho một mạng lưới đã trì trệ trong nhiều năm trong khi các đối thủ cạnh tranh của nó tiếp tục thiết lập những đỉnh cao mới? Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu những gì đang xảy ra với Ethereum, tại sao những thay đổi này lại quan trọng và liệu những phát triển nhanh chóng này có thể giúp Ethereum thoát khỏi tình trạng suy thoái kéo dài nhiều năm hay không.

Nâng cấp Pectra: Trận chiến then chốt trong nỗ lực hồi sinh Ethereum

Thành công hay thất bại của nỗ lực hồi sinh Ethereum phụ thuộc phần lớn vào bản nâng cấp gần đây của nó.

Vào ngày 7 tháng 5 năm 2024, bản nâng cấp pectra - bản thay đổi mã lớn nhất kể từ The Merge (tháng 9 năm 2022) đã chính thức ra mắt. Bản nâng cấp này giúp ví thông minh hơn, trình xác thực hiệu quả hơn và phí Lớp 2 thấp hơn. Quá trình nâng cấp này, cuối cùng mất nhiều thời gian hơn một tháng so với dự kiến ban đầu để hoàn thành, sẽ thay đổi cách thức hoạt động của Ethereum. Trong số đó, nội dung cốt lõi Đề xuất cải tiến Ethereum (EIP)-7702 cung cấp các chức năng hợp đồng thông minh cho ví thông thường.

Sự thay đổi có vẻ mang tính kỹ thuật này thực chất lại định hình lại trải nghiệm cơ bản của người dùng. Binji, một cộng tác viên ẩn danh của Optimism, đã viết trên nền tảng X rằng: “Ethereum thực sự đang bắt đầu giống như một trang web hiện đại ngay lúc này”, đồng thời nói thêm rằng bản nâng cấp Pectra giúp giảm số lần nhấp mà người dùng cần để “làm những gì họ muốn làm”.

Tóm lại, bản nâng cấp này mang lại những tiện ích sau cho người dùng:

· Giờ đây, người dùng có thể gộp nhiều hoạt động lại với nhau để thực hiện mà không cần phải phê duyệt từng bước của giao dịch.

· Người dùng có thể trả phí giao dịch bằng stablecoin thay vì sử dụng Ethereum (ETH) trong mọi giao dịch.

Dapp thậm chí có thể trả phí gas cho người dùng, triển khai mô hình “freemium” cho phép người dùng tương tác với ứng dụng mà không cần phải nắm giữ bất kỳ ETH nào. Đối với người xác thực, EIP-7251 làm tăng đáng kể giới hạn đặt cược từ 32 ETH lên 2048 ETH. Điều này có nghĩa là chi phí vận hành sẽ thấp hơn, đặc biệt có lợi cho những người đặt cược theo tổ chức.

Lớp 2 cũng được hưởng lợi từ điều này. EIP-7691 tăng gấp đôi không gian blob cho mỗi khối, điều này sẽ giúp duy trì phí giao dịch Lớp 2 ở mức thấp khi nhu cầu tăng lên. Bản nâng cấp này đến vào thời điểm hoàn hảo — nhà phát triển Base Chain của Coinbase, Jesse Pollak, trước đây đã cảnh báo rằng nhu cầu về Layer 2 sẽ tăng "10 đến 20 lần" vào năm 2025.

Vậy, những cải tiến về công nghệ này có thể chuyển thành sự phục hồi niềm tin của thị trường hay không? Theo truyền thống, các bản nâng cấp Ethereum thường đi kèm với tình huống "khi điều tốt xuất hiện, điều xấu cũng xuất hiện". Sau khi quá trình nâng cấp “sáp nhập” năm 2022 hoàn tất, giá ETH đã giảm hơn 30%.

@TradingView

Tuy nhiên, lần này tình hình có thể sẽ khác vì việc thay đổi mã đi kèm với sự thay đổi về cốt truyện và lãnh đạo. Kết quả là gì? Trong 40 giờ sau khi bản nâng cấp Pectra được triển khai, giá ETH đã tăng khoảng 40%.

@TradingView

V God kêu gọi định hình lại trải nghiệm người dùng Ethereum

Ba ngày trước khi ra mắt chính thức bản nâng cấp Pectra, Vitalik Buterin đã xuất bản bài viết có lẽ là quan trọng nhất về tầm nhìn của mình trong nhiều năm - "Đơn giản hóa L1". Thông điệp cốt lõi mà ông truyền tải trong bài viết là Ethereum phải trở nên "gần đơn giản như Bitcoin" trong vòng năm năm.

Sau nhiều năm tăng độ phức tạp để giải quyết nhiều thách thức kỹ thuật khác nhau, giờ đây nhà đồng sáng lập Ethereum muốn loại bỏ những sự phức tạp đó để đảm bảo khả năng tồn tại và phục hồi lâu dài của mạng lưới. Trong tầm nhìn của mình, ông chỉ ra rằng ngay cả học sinh trung học cũng có thể hiểu được mã Bitcoin. Ngược lại, Ethereum ngày càng trở nên phức tạp hơn, hạn chế phạm vi những người có thể đóng góp hiệu quả vào nó.

Kế hoạch của V bao gồm ba đề xuất cấp tiến:

· Thay thế Máy ảo Ethereum (EVM) bằng kiến trúc RISC-V. Kiến trúc RISC-V đơn giản hơn và hiệu quả hơn, dự kiến sẽ mang lại "hiệu suất cải thiện gấp trăm lần".

· Đơn giản hóa cơ chế đồng thuận của Ethereum thông qua “3-Slot-Finality” và loại bỏ các hệ thống phức tạp như kỷ nguyên và xáo trộn trình xác thực.

· Chuẩn hóa các giao thức của toàn bộ ngăn xếp công nghệ, từ mã hóa dữ liệu đến cấu trúc cây.

Tái cơ cấu lãnh đạo của Ethereum Foundation

Vào tháng 2 năm nay, Aya Miyaguchi, giám đốc điều hành của Ethereum Foundation, đã thông báo rằng bà sẽ chuyển sang vị trí mới được thành lập là "Chủ tịch". Sự thay đổi này đã chấm dứt nhiều tháng bất mãn của cộng đồng đối với sự lãnh đạo và định hướng của Quỹ.

Trước đây, các nhà phê bình ngày càng đặt câu hỏi về cách tiếp cận của Quỹ - trong môi trường thị trường ngày càng cạnh tranh, Quỹ đã đặt việc theo đuổi sự trong sạch về mặt ý thức hệ lên trên vị thế cạnh tranh và liệu cách tiếp cận này có còn đáp ứng được nhu cầu phát triển của Ethereum hay không. Việc tổ chức lại sau đó đã được chính thức hoàn tất vào cuối tháng 4, đánh dấu sự thay đổi lớn về mặt quản lý trong lịch sử của Ethereum Foundation.

@Ethereum

Lãnh đạo mới của nền tảng này đã nhanh chóng xác định các ưu tiên: mở rộng năng lực mạng chính Ethereum, cải thiện khả năng triển khai Lớp 2 và nâng cao trải nghiệm của người dùng. “Chúng tôi hiểu nhu cầu phải đẩy nhanh hành trình của các nhà phát triển, người sáng lập, tổ chức và những người khác để xây dựng và áp dụng Ethereum”, hai đồng giám đốc đã viết trong một tuyên bố công khai.

Trong nhiều năm, quỹ này đã duy trì lập trường mà những người chỉ trích gọi là “trung lập” về phát triển hệ sinh thái, tránh mọi sự tham gia vào các hoạt động có vẻ là tiếp thị hoặc định vị cạnh tranh. Trong một cuộc phỏng vấn với Bankless, đồng giám đốc mới được bổ nhiệm Stańczak cho biết việc cải thiện truyền thông hiện là ưu tiên hàng đầu của tổ chức và "truyền tải thông điệp rõ ràng cũng là một phần của hoạt động tiếp thị". Tuyên bố đơn giản này là một sự thay đổi lớn so với thái độ miễn cưỡng trước đây của tổ chức này khi thừa nhận rằng tiếp thị là một chức năng hợp pháp.

Vẫn còn nhiều thách thức

Bất chấp những diễn biến đầy hứa hẹn này, Ethereum vẫn phải đối mặt với nhiều trở ngại đáng kể. Hiện tại, Ethereum ETH đang giao dịch ở mức khoảng 2.200 đô la, thấp hơn một nửa so với mức cao nhất mọi thời đại là 4.878 đô la vào tháng 11 năm 2021. Trong khi Bitcoin và Solana đều đã phá vỡ kỷ lục trước đó vào năm 2025, Ethereum vẫn đang dao động ở mức thấp.

@TradingView

Vào tháng 3 năm nay, chịu ảnh hưởng từ sự hỗn loạn của thị trường do chính sách thuế quan của Trump gây ra, ETH đã giảm mạnh hơn các loại tiền điện tử chính thống khác và giá của nó đã giảm xuống dưới 1.600 đô la trong thời gian ngắn, đây là mức thấp đầu tiên của đồng tiền này trong một năm rưỡi.

Các nhà phê bình chỉ ra rằng mô hình kinh tế của Ethereum có những vấn đề cơ bản.

· Nghịch lý lớp 2: Việc mở rộng thành công lớp 2 có nghĩa là khối lượng giao dịch trên mạng chính sẽ giảm, dẫn đến giảm thu nhập phí giao dịch của ETH.

· Hiệu quả staking thấp: Trước khi nâng cấp Pectra, những người staking theo tổ chức bị hạn chế bởi các quy tắc staking và phải vận hành nhiều nút xác minh, điều này làm tăng chi phí và giảm lợi nhuận.

· Tích lũy nợ kỹ thuật: Tính phức tạp của Ethereum làm chậm quá trình đổi mới và gia tăng rào cản đóng góp.

Ngoài ra, sự cạnh tranh đang ngày càng trở nên khốc liệt. Vào tháng 2 và tháng 4 năm nay, khối lượng giao dịch DEX của Solan đã vượt quá Ethereum. Ngay cả trong lĩnh vực đầu tư theo tổ chức, Bitcoin ETF cũng chiếm phần lớn dòng vốn đầu tư. Trong khi đó, mức độ chấp nhận của thị trường đối với các sản phẩm liên quan đến Ethereum vẫn tương đối hờ hững. Cuộc khủng hoảng lãnh đạo vào tháng 3 đã làm trầm trọng thêm những vấn đề này. Trong bối cảnh này, không khó để hiểu tại sao Ethereum Foundation, Vitalik Buterin và các nhà phát triển cốt lõi hiện đang tích cực hành động trên nhiều mặt trận. Xét cho cùng, tình trạng hiện tại không còn bền vững nữa.

Vậy, những thay đổi này có thể đảo ngược những thách thức mà Ethereum đã tích tụ trong nhiều năm qua không?

Hiệu chỉnh thay đổi Ethereum

Quá trình chuyển đổi hiện tại của Ethereum không chỉ giới hạn ở các sáng kiến nâng cấp riêng lẻ mà còn là sự hiệu chỉnh lại lộ trình phát triển tổng thể của nó. Khi loạt thay đổi này diễn ra, Ethereum cuối cùng cũng nhận ra rằng chỉ có năng lực kỹ thuật vượt trội thôi là không đủ để có thể đứng vững lâu dài trong thế giới tiền điện tử. Điều quan trọng là thời điểm thay đổi. Những thay đổi này diễn ra rất lâu sau nhiều năm Ethereum bị mất thị phần và giá kém.

Giá ETH tăng vọt 40% sau khi nâng cấp Pectra, cho thấy các nhà đầu tư vẫn còn hứng thú với Ethereum. Tuy nhiên, Ethereum phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các dự án xây dựng tính đơn giản vào thiết kế ngay từ đầu thay vì cải tiến sau này. Động thái đưa các chuyên gia kỹ thuật vào các vị trí quản lý và thừa nhận tầm quan trọng của các nỗ lực tiếp thị của Ethereum Foundation cho thấy họ đang bắt đầu giải quyết được sự trì trệ về văn hóa đã cản trở khả năng cạnh tranh của mình.

Những cải tiến được thực hiện thông qua nâng cấp Pectra trong mô hình kinh tế của trình xác thực và mở rộng L2 sẽ mang lại những lợi ích tích cực trong ngắn hạn. Về lâu dài, liệu tầm nhìn về kiến trúc RISC-V năm năm do Vitalik Buterin đề xuất có thể tiếp tục tập trung hay không sẽ là một thách thức lớn mà Ethereum phải đối mặt. Xét cho cùng, quá trình phát triển Ethereum trước đây thường khó tập trung do có nhiều ưu tiên xung đột.

Bản nâng cấp tiếp theo, Fusaka, sẽ trở thành chỉ báo quan trọng để kiểm tra sự chuyển đổi chiến lược của Ethereum. Nếu bản nâng cấp ưu tiên cải tiến mạng chính hơn cơ sở hạ tầng mạng lớp hai, điều này sẽ xác nhận rằng sự thay đổi chiến lược của Ethereum là có thật và lâu dài, chứ không phải là động thái tạm thời.

12 tháng tới sẽ cho thấy liệu những thay đổi này có phải là sự phục hưng của Ethereum hay chỉ đơn giản là sự thích nghi muộn màng với thực tế thị trường. Đối với các nhà đầu tư, khả năng duy trì đúng hướng của mạng lưới Ethereum sẽ được phản ánh qua hiệu quả liên tục của ban lãnh đạo và tốc độ phát triển của mạng lưới, điều này quan trọng hơn nhiều so với bất kỳ cột mốc kỹ thuật đơn lẻ nào.

Nếu Ethereum có thể hoàn thành quá trình chuyển đổi này trong khi vẫn tuân thủ các giá trị cốt lõi của mình, thì tầm nhìn về một “sổ cái thế giới” có thể định vị lại ETH như một tài sản nền tảng cho thế hệ tiếp theo của hệ thống tài chính toàn cầu, với giá trị vượt xa mức giá hiện tại là 2.200 đô la.

Liên kết gốc