Phân tích sâu về nâng cấp Fusaka của Ethereum: Những thay đổi cốt lõi và tác động đến hệ sinh thái

Tanay Ved, nhà phân tích Coinmetrics; Dịch: @Jinse Finance xz

1, Tóm tắt

• Cải thiện khả năng mở rộng: Fusaka cung cấp dung lượng Blob cao hơn và hệ thống khả dụng dữ liệu hiệu quả hơn thông qua PeerDAS (lấy mẫu khả dụng dữ liệu ngang hàng), từ đó nâng cao khả năng mở rộng của Ethereum.

• Tăng thông lượng L1: Giới hạn Gas lên tới 60 triệu và tối ưu hóa lớp thực thi đã nâng cao đáng kể thông lượng L1.

• Tối ưu hóa phí và trải nghiệm người dùng: Cải tiến cơ chế phí và nâng cấp trải nghiệm người dùng đặt nền móng cho hệ sinh thái L1-L2 thống nhất, hiệu quả chi phí hơn.

2, Tổng quan nâng cấp Fusaka

Ethereum dự kiến sẽ thực hiện nâng cấp tiếp theo vào lúc 21:49 ngày 3 tháng 12 năm 2025 theo giờ UTC (slot 13,164,544), đợt hard fork này được gọi là "Fusaka". Fusaka kết hợp nâng cấp lớp thực thi "Osaka" và nâng cấp lớp đồng thuận "Fulu", tuân theo quy ước đặt tên các đợt fork trước đây.

Sau đợt nâng cấp Pectra vào tháng 5, Fusaka đánh dấu một bước tiến quan trọng trên lộ trình mở rộng của Ethereum, tăng cường hiệu suất lớp một, mở rộng dung lượng Blob, nâng cao hiệu quả chi phí cho Rollup và mang lại nâng cấp trải nghiệm người dùng. Nó cũng giới thiệu cơ chế fork "chỉ tham số Blob", cho phép tăng dung lượng Blob một cách an toàn khi nhu cầu Rollup tăng lên. Đầu năm nay, Ethereum Foundation đã phác thảo chiến lược "giao thức" của mình, xoay quanh ba mục tiêu dài hạn: mở rộng L1, mở rộng Blob và cải thiện trải nghiệm người dùng. Fusaka là bản nâng cấp đầu tiên hoàn toàn phù hợp với tầm nhìn thống nhất này, đánh dấu bước ngoặt về cách Ethereum lên kế hoạch và cải tiến khả năng mở rộng cũng như khả năng tiếp cận trong tương lai.

Bài viết này sẽ tổng hợp các thay đổi chính của nâng cấp Fusaka, cũng như tác động dự kiến của nó đối với mạng chính Ethereum, Rollup lớp hai, chi phí giao dịch và trải nghiệm người dùng.

3, Mở rộng Blob

Đợt nâng cấp Dencun năm ngoái đã giới thiệu "Blob" — một giải pháp lưu trữ dữ liệu giao dịch trên mạng chính Ethereum với chi phí hiệu quả dành cho Rollup. Kể từ đó, nhờ sự áp dụng rộng rãi của các Rollup như Base, Arbitrum và Lighter, mức sử dụng Blob thường gần đạt mức tối đa (hiện gần mục tiêu 6 Blob mỗi block), dẫn đến nguy cơ phí Rollup tăng vọt theo cấp số nhân. Sự gia tăng nhu cầu khả dụng dữ liệu đã khiến không gian Blob trở thành nút thắt then chốt trên lộ trình mở rộng của Ethereum, và nâng cấp Fusaka nhằm mục tiêu phá vỡ giới hạn này.

(1) PeerDAS: Lấy mẫu khả dụng dữ liệu ngang hàng

PeerDAS (EIP-7594) được xem là cải tiến quan trọng nhất trong nâng cấp Fusaka, trực tiếp đáp ứng mục tiêu mở rộng dung lượng L1 và Blob. Công nghệ này mang lại cơ chế xác thực khả dụng dữ liệu hiệu quả hơn cho các node Ethereum: các node không cần tải xuống toàn bộ dữ liệu Blob mà xác thực thông qua việc lấy mẫu dữ liệu phân mảnh, vừa đảm bảo mức độ an toàn tương đương vừa giảm tải cho các node đồng thuận L1.

Tác động dự kiến:

• Các node chỉ cần lưu trữ khoảng 1/8 dữ liệu của mỗi Blob, có thể tăng mạnh thông lượng Blob mà không cần nâng cấp phần cứng.

• Cho phép Ethereum tăng thông lượng Blob một cách an toàn — đây là động lực cốt lõi cho mở rộng Rollup.

• Chi phí khả dụng dữ liệu thấp hơn sẽ giảm phí giao dịch L2 và nâng cao độ tin cậy của việc gửi hàng loạt.

• Đặt nền móng cho Danksharding đầy đủ và thông lượng giao dịch cao hơn cho toàn hệ sinh thái. Ví dụ, Base cho biết trong bài đăng, cải tiến mở rộng L2 sau nâng cấp Fusaka có thể giúp "gấp đôi thông lượng chuỗi trong 2 tháng".

(2) Fork BPO

Khi PeerDS giảm băng thông và lưu trữ cần thiết để các node xác thực dữ liệu Blob, Ethereum hiện có thể tăng dung lượng Blob một cách an toàn. Nâng cấp Fusaka giới thiệu cơ chế điều chỉnh "chỉ tham số Blob" (BPO), nhằm tăng dần số lượng Blob trên mỗi block. Điều này cho phép Ethereum điều chỉnh tham số Blob mà không cần chờ đợi một đợt hard fork hoàn chỉnh, cung cấp cho giao thức công cụ mở rộng linh hoạt và phản ứng nhanh hơn.

Kế hoạch fork BPO sắp tới:

Tác động dự kiến:

• Tăng băng thông khả dụng dữ liệu: Tăng dần dung lượng Rollup mỗi block từ 6 Blob lên 128 Blob, đồng thời giảm phí giao dịch L2.

• Thực hiện mở rộng linh hoạt: Tham số Blob có thể điều chỉnh động theo nhu cầu tăng trưởng.

• Xây dựng lộ trình tiến hóa dần dần: Phù hợp với lộ trình của Ethereum nhằm giảm chi phí thực thi Rollup và đạt được khả dụng dữ liệu có thể mở rộng.

(3) Điều chỉnh phí cơ bản Blob

Khi dung lượng Blob mở rộng, thị trường phí Blob của Ethereum sẽ đóng vai trò lớn hơn trong việc điều phối nhu cầu Rollup. Hiện tại, chi phí Rollup trên Blob là rất nhỏ. Do nhu cầu không nhạy cảm với giá và phí không thể điều chỉnh mượt mà theo mức sử dụng, phí Blob thường duy trì ở mức tối thiểu 1 wei. Điều này khiến cơ chế phí rơi vào vùng "không co giãn giá", hạn chế khả năng phản ứng với biến động sử dụng.

Nâng cấp Fusaka liên kết phí cơ bản Blob với phí cơ bản L1, đặt ra mức phí tối thiểu. Điều này ngăn giá Blob giảm về 0, đảm bảo cơ chế điều chỉnh phí vẫn hiệu quả trong quá trình mở rộng dung lượng Blob. Tác động cụ thể như sau:

• Định giá Blob ổn định hơn: Tránh thị trường phí rơi vào bế tắc giá thấp nhất.

• Mô hình kinh tế Rollup có thể dự đoán: Đảm bảo Rollup trả phí cơ bản hợp lý cho khả dụng dữ liệu, tránh biến động phí đột ngột.

• Tác động chi phí đến người dùng không đáng kể: Dù có mức tối thiểu mới, chi phí dữ liệu L2 vẫn dưới 1 cent, ảnh hưởng đến trải nghiệm người dùng là không đáng kể.

• Hệ sinh thái kinh tế bền vững lâu dài: Bù đắp cho các node xử lý lưu lượng Blob tăng trưởng, hiện tại phí Blob đóng góp ít cho việc đốt ETH nhưng tiềm năng sẽ lớn khi dung lượng mở rộng.

4, Mở rộng L1

Nâng cấp Fusaka cũng đặc biệt chú trọng mở rộng L1. Thông qua đề xuất EIP-7935, nó nâng giới hạn Gas mặc định của giao thức lên 60 triệu, tăng đáng kể khả năng thực thi của mạng lớp một Ethereum. Cải tiến này trực tiếp tăng số lượng giao dịch có thể chứa trong mỗi block, từ đó đạt thông lượng cao hơn, giảm tắc nghẽn mạng và giảm phí Gas.

Tác động dự kiến:

• Tăng thông lượng: Mỗi block có thể xử lý nhiều tính toán hơn, nâng cao tổng thể khả năng xử lý của L1.

• Hỗ trợ ứng dụng phức tạp: Giới hạn Gas cao hơn tạo không gian cho thực thi hợp đồng phức tạp.

• Giảm tắc nghẽn khi tải cao: Dung lượng bổ sung giúp giảm tắc nghẽn mạng vào giờ cao điểm.

• Duy trì lợi thế phí thấp: Năng lực mạng sau mở rộng hỗ trợ môi trường phí Gas thấp hiện tại (<0.4 gwei).

Ngoài việc nâng giới hạn Gas, Fusaka còn giới thiệu nhiều biện pháp tối ưu hóa nhằm nâng cao hiệu quả thực thi L1 và mở đường cho mở rộng trong tương lai. Trong đó, việc đặt giới hạn Gas cho mỗi giao dịch ngăn không cho bất kỳ giao dịch nào chiếm toàn bộ block, đồng thời đặt nền móng cho thực thi song song; cập nhật hợp đồng tiền biên dịch ModExp hiệu chỉnh lại chi phí Gas, đặt ra ranh giới rõ ràng cho các thao tác tính toán, đảm bảo tiêu thụ tài nguyên có thể dự đoán khi thông lượng tăng; tầng mạng cũng được tinh giản bằng cách loại bỏ các trường dư thừa trước khi hợp nhất, giúp các node Ethereum đồng bộ nhanh hơn và nhẹ hơn.

5, Tối ưu hóa trải nghiệm người dùng

Nâng cấp Fusaka còn mang đến nhiều cập nhật nâng cao tính dễ sử dụng cho nhà phát triển và người dùng cuối. EIP-7951 bổ sung hỗ trợ gốc cho đường cong elliptic secp256r1 (tiêu chuẩn chữ ký được sử dụng bởi Secure Enclave của Apple, Android Keystore và hầu hết phần cứng tiêu dùng). Điều này cho phép ví và ứng dụng tích hợp trực tiếp các quy trình xác thực quen thuộc như Face ID, Touch ID, WebAuthn, vừa giảm rào cản cho người dùng mới vừa cung cấp bảo mật mạnh mẽ hơn cho cả người dùng cá nhân và tổ chức.

Những nâng cấp này giúp hiện đại hóa giao diện phát triển và trải nghiệm tương tác người dùng của Ethereum, khiến việc xây dựng ứng dụng an toàn, phù hợp với người dùng phổ thông trở nên dễ dàng hơn.

6, Kết luận

Tác động trực tiếp nhất của nâng cấp Fusaka sẽ thể hiện ở việc giảm chi phí Rollup, tăng thông lượng Blob và mở rộng đáng kể khả năng thực thi L1. Về lâu dài, việc mở rộng không gian Blob, tối ưu hóa chi phí và liên tục nâng cao hiệu suất L1 sẽ cùng nhau định hình mô hình kinh tế thanh toán L2, ảnh hưởng đến động lực giảm phát của ETH và tăng cường tính hợp tác trong toàn bộ hệ sinh thái Ethereum.

Dù giá trị lâu dài cuối cùng phụ thuộc vào mức độ tích lũy nhu cầu và sự chấp nhận, Fusaka đã đặt nền móng rõ ràng, có thể mở rộng cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo của Ethereum — trên nền tảng này, L1 và L2 sẽ hợp tác liền mạch hơn, mạng lưới cũng sẽ hỗ trợ tốt hơn cho quy mô người dùng, tài sản và hoạt động on-chain lớn hơn.